Arkeologları şaşırtan keşif: Üzerinde ‘Allah’ yazan Viking yüzüğü

Arkeologlar, dokuzuncu yüzyıldan kalma bir mezardan çıkarılan yüzükte, Vikinglerin İslam ülkelerine sefer düzenlediği düşüncesini destekleyen bir ifade buldu. İsveç’teki mezardan çıkarılan yüzüğün üzerinde ‘Allah’ kelimesi yer alıyor.

Stockholm’n yaklaşık 25 km batısındaki Birka kasabasında gün ışığına çıkarılan yüzük, pembe-mor bir taş taşıyor. Taşın üzerinde ise ‘Allah için’ veya ‘Allah’a’ ifadesi bulunuyor. Gümüşten yapılma yüzük, bir zamanlar Vikinglerin ticaret merkezlerinden biri olan Birka’da 1872-1895 yılları arasında yapılan kazılarda bulundu.

Dikdörtgen ahşap bir tabuttan çıkarılan yüzükle beraber mücevher, süs iğneleri ve giysi kalıntıları bulundu. İskelet tamamen bozulmuş olmasına rağmen, mezarda bulunan eşyalar bir gömülen kişinin bir kadın olduğuna işaret etti. Mezarın ise M.S 850 yıllarına ait olduğu düşünülüyor.

Bu tarih, ‘Vikings’ dizisinin üçüncü sezonunda izlediğimiz Paris kuşatmasından beş yıl sonrasına rastlıyor. Yüzüğün üzerinde yer alan yazı ise Vikinglerin Ragnar Lodbrok önderliğinde Britanya ve Fransa’ya akınlar düzenlediği yıllarda İslam ülkelerinde de keşiflerde bulunmuş olabileceklerine işaret ediyor. Veya akınlar süresince yaşanan pagan ve Hıristiyan sentezinin İslam’a kadar uzanmış olabileceği akıllara geliyor.

İskandinavya’da bilinen tek örnek

Stockholm’deki İsveç Tarih Müzesi’nde ‘yaldızlı gümüş ve mor kuvars taşlı mühür yüzüğü’ olarak tanımlanan yüzük üzerindeki ifadeler, Arapçaya özgü en eski yazı dillerinden biri olan Küfi ile yazılmış.

Yüzyılı aşkın bir süre boyunca müzede duran yüzüğün üzerindeki yazı, Stockholm Üniversitesi’nden biyofizik uzmanı Sebastian Warmlander’in başını çektiği uluslararası araştırma ekibi tarafından fark edildi.

Discovery News’e açıklama yapan Warmlander, ‘İskandinavya’da üzerinde Arapça yazılar bulunan tek yüzüğü bulduklarını’ söyledi. Geçmişte Arap kültürüne özgü bazı yüzükler bulunsa da, hiçbirinin üzerinde yazı bulunmuyordu.

Warmlander ve ekibi, elektron mikroskobu kullanarak yaptıkları analizde, müzenin geçmişte yapmış olduğu tanımın da yanlış olduğunu tespit etti. Yüzüğün, yüzde 94,5 oranında yaldızlı olmayan gümüş alaşımdan yapıldığı ve kalsiyum oksit karışımı bir taş taşıdığı belirtildi. Mor kuvars olmasa da, yüzüğün değerli olduğu not düşüldü.

Scanning dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, taşın üzerindeki ifade ‘Allah’ kelimesinin bir versiyonunu içeriyor. Detaylı analizler kelimenin Küfi karakterleriyle yazıldığını ortaya koydu. Kelimenin tam halinin, ‘İllallah’ veya ‘İnşallah’ olduğu düşünülüyor.

Müslüman bir demirci yapmış olabilir

Warmlander, ‘Viking dönemindeki İskandinavya’da renkli camın egzotik bir materyal yerini tuttuğunu’ ifade etti. Yüzüğün ne anlam taşıdığı ve ne amaçla yapıldığı ise ebediyen bir sır olarak kalabilir.

Arap-İslam kültürüyle olan bağı henüz bilinmeyen yüzüğün bir diğer özelliği, çok az kullanılmış olması. Taş üzerindeki törpü izlerinin halen belirgin olması, yüzüğün çok kullanılmadığını veya az kişi tarafından kullanıldığına işaret ediyor.

Bu bulgu, yüzüğün Birka’ya tesadüfen ulaşmadığını veya birçok kişi tarafından takas edilmediğine işaret ediyor. Warmlander’a göre, yüzük Müslüman bir demirci tarafından yapıldı ve Birka’da gömülen kadına veya ona yüzüğü teslim eden kişilere verildi.

Vikingler tarafından yapılmamış olması, yüzüğün ticaret veya hırsızlıkla ele geçtiği veya İslam ülkelerine ziyarette bulunan İsveçli Vikingler tarafından alındığı olasılıklarını doğuruyor.

Araştırmacılar, hangi olasılığın doğru olduğunu bilmese de, yüzüğü Vikingler ile İslam dünyası arasındaki doğrudan etkileşimin delili olarak kabul ediyor. Viking tarihi ve destanları kuzeyli savaşçıların Karadeniz ve Hazar Gölü’ne kadar geldiğini not düşüyor. Efsanelerin gerçekte nereye kadar ulaştığını ise Ragnar Lodbrok’un halen birçok detayı bilinmeyen hayatı gibi öğrenemeyebiliriz.