Uzay keşfi yarışının doruğa çıktığı Soğuk Savaş yıllarında uzaya gönderilen hayvanlar arasında en akılda kalanı tabii ki Laika olmuştu. Atmosfer dışına çıkan ilk köpeğin ardından, ikinci sırada şempanze Ham’in olduğunu söyleyebiliriz. Bugün Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS) devam eden deneyler kapsamında, sayısız fare ve solucan gibi hayvanların uzaya gönderildiğini de not düşelim.
Nedendir bilinmez, kediler popüler kültürün büyük kısmını işgal ediyor olsa da çok ünlü bir isim fazlasıyla unutulmuş durumda. Bahsettiğimiz kedi, Paris’te doğan ve uzaya gönderilen ilk kedigil olan Felicette. 18 Ekim 1963 tarihinde Veronique AG1 roketiyle yerden 157 kilometre yükseğe çıkan Felicette, kısa süreli yerçekimsiz ortam tecrübesi yaşamıştı. Taşıma yükü olarak ucuna bağlandığı roket, ses hızının altı katı hıza ulaşarak Felicette’i tam 9.5G kuvvete maruz bıraktı. Felicette, zorlu görevini 15 dakikada tamamlayarak paraşütle sağ salim Dünya’ya inmeyi başardı.
Paris sokaklarında havasını atan Felicette, büyük başarısına rağmen ilerleyen yıllarda köpeklerin, maymunların ve şempanzelerin gölgesinde kaldı. Kickstarter kampanyasını başlatan bir Londra sakini olan Matthew, şans ederi tanıştığı Felicette’i en ilginç bağış kampanyalarından biri ile ölümsüz kılmak istiyor. Felicette’in varlığını, işyerinde karşısına çıkan ve Felicette’in 50’nci yılı için hazırlanan bir havlu sayesinde öğrenmiş. Google’da geçirdiği saatlerin ardından, soğukkanlı kedi için anlamlı bir proje gerçekleştirme kararı vermiş.
Ham’in özel bir törenle gömüldüğünü, Laika’nın da bronz heykeli olduğunu ele aldığımızda, Felicette’in de benzer bir şekilde onurlandırılması ve akıllarda kalmasının sağlanması fazlasıyla gerekli.
İnsanlığın önünü açan kedi
Etrafını asabi bir şekilde süzen, aynı zamanda soğukkanlılığı ile dikkat çeken Felicette, Fransız uzay programının belirlediği 14 adaydan biriydi. Gönülsüz olarak katılmaları gereken testler hayvanlar için ne kadar zorlu olsa da, Felicette tıpkı Laika ve Ham gibi kendini öne çıkarmakta gecikmedi. Arşivlerde kalan fotoğraf ve videolar, 14 aday arasından Felicette’in testlerde ne olup bittiği konusunda daha sakin olduğuna işaret ediyor.
Bir kediyi uzaya göndermek Fransa için fazlasıyla önemliydi. Zira, Sovyetler Birliği ve ABD’nin ardından dünyanın üçüncü uzay ajansını kurmuşlardı ve geri kalmamak için fazlasıyla titiz bir şekilde çalışıyorlardı. Ortak düşünce, hayvanların yerçekimsiz ortamda kalabildiğini kanıtlamak, böylece insanlar için riskleri en aza indirgemekti. Testleri başarıyla geçen Felicette, soğukkanlılığı ve ideal kilosuyla uzaya çıkmaya hak kazandı.
Felicette’in hikayesindeki üzücü bir detay, o zamanlar fazlasıyla geçerli olan cinsiyet ayrımının kurbanı olmasıydı. Kendisi dişi olmasına rağmen, adına hazırlanan pullar ve kartpostallarda ‘Felix’ adında erkek bir kedi olarak tanıtıldı. Bu komik durumun en büyük sebebi, Marie Curie ve Rosalind Franklin’in başını çektiği sayısız kadın araştırmacıya rağmen bilimi erkeklere ait gören geri kalmış düşünceydi.
Felicette’in anıt heykeli için gereken paranın yarısı şu ana kadar toplanmış durumda. Henüz tasarımı kesinleşmeyen anıtı heykeltıraş Gill Parker yapacak. İsterseniz Felicette’in Kickstarter sayfasından bağış yapabilirsiniz. 1 Euro’dan başlayan bağışlar arttıkça, Felicette’in karpostalları ve çantası gibi değişik hediyeler de kazanıyorsunuz.
Matthew’un planı sorunsuz işlerse, 2018’de uzay kedisi Felicette’in güzel bir anıtını göreceğiz.
