Toplamda 12,000 uydudan oluşacak Starlink ağı için gerekli izni alan SpaceX, bugün yapacağı ateşleme ile uydu iletişiminde çığır açacak bir teknolojiyi ilk kez uzaya taşıyacak.
Vandenberg Hava Üssü’nden yapılacak ateşlemede, birçoğu ABD’li startup’lara ait 64 mikro uydu yörüngeye gönderilecek. ABD tarihinde en çok uydunun tek seferde uzaya gönderileceği ateşleme, Nesnelerin İnterneti (IoT) teknolojisinin yörüngede ilk kez kullanılmasını sağlayacak.
Günümüzde kullanılan birçok IoT cihazı Wi-Fi veya hücresel sinyal iletimine dayanıyor. Hal böyle olunca birok yerleşimden uzak bölge, tarlalar ve okyanuslar internet iletişiminden uzak kalıyor (okyanuslar derken başlıca nakliyat gemileri). SpaceX’in uzaya göndereceği uydulardan birini üreten Atrocast firmasının sahibi Fabien Jordan, “Dünya yüzeyinin %90’ına internet taşımak için uydular gerekiyor” diyor.
Eğer mal sahipleri okyanuslardaki mallarını takip etmek, çiftçiler ürünlerinin güvenliğini denetim altına almak ve hükümetler köprüleri gözetim altında tutmak istiyorsa Iridium, Globalstar ve Inmarsat gibi pahalı (ve yavaş) uydu-internet firmalarına alternatif bulmak zorundalar. Bugün para basan bir petrol firması okyanuslardaki platformlarını ve boru hatlarını bu firmalara yüksek paralar ödeyerek takip edebiliyor ancak uluslararası yardım dernekleri gibi oluşumlar benzer faaliyetlerden mahrum kalıyor. IoT ise bu eksikliği tarihe gömebilir.
Kısaca yapılmak istenileni özetlersek: IoT uyduları yörünge ile yeryüzündeki makineler arasında bağlantı kuracak.
Yıllık üyelik birkaç dolar olacak
Astrocat’in geliştirdiği CubeSat (küp uydu) sadece 30 santimetre uzunluğunda. SSO-A SmallSat Express adı verilen ateşlemede yer alan diğer rakip küp uyduların boyutları ise 10 ile 60 santimetre arasında değişiyor. Bu ilk prototipler yörüngeden yere iletecekleri sinyaller ile çevrimiçi oyun oynamanıza veya video indirmenize olanak veremez. Ancak belli altyapıların kontrolü, çiftliklerin denetimi ve okyanuslardaki mal hareketlerini gözlemlemenize yardım edebilirler.
SpaceX’in Falcon 9 roketi ile uzaya uydu gönderecek bir diğer firma Hiber. CEO Maarten Engelen, tek sinyali bir sms mesajı kadar olan (144 byte) uyduları ile sunacakları hizmetin yıllık maliyetinin birkaç dolar olacağını belirtti. Engelen, “söz konusu veri miktarının konuştukları müşterilerin%90’ından fazlası için yeterli olduğunu” söylüyor. Firmanın başlıca müşterileri ise boru hattı işletmecileri, nakliyat firmaları ve dalyanlar.
SSO-A ateşlemesinde birden fazla uydu ateşleyecek tek firma ise üç uydusunu Falcon 9 taşıma yüküne ekleyen Swarm Technologies. Bu firma, Ocak ayında Hindistan’ın bir roketiyle yörüngeye dört uydu göndermiş ve bunu ABD Federal İletişim Komisyonu’ndan (FCC) izin almadan yapmıştı. Firma bu sebepten ceza alacak.
Nihayetinde her biri bir gün yörüngede 60 ile 100 uydudan oluşan bir ağ kurmak isteyen bu firmalar, 15-30 dakika gecikme süresiyle küresel IoT interneti hizmeti sunacak.
Pinball topu ateşler gibi uydu konumlamak
SSO-A görevi operasyonel kısmı ele alındığında da bir ilki temsil edecek. Falcon 9 tarafından yörüngeye taşınacak yükler, CubeSat konuşlandırmasında uzman olan Spaceflight firmasının geliştirdiği Upper Free Flyer ve Lower Free Flyer uzay araçları kullanılacak.
Yörüngede roketten ayrılacak olan otomobil büyüklüğündeki uzay araçları, pinball oyunundaki top fırlatılar gibi küp uyduları ateşleyecek, böylece birbirlerine çarpmalarını önleyecek.
Fiziksel bir çarpışmanın önlenmesinin yanı sıra IoT uydularının birbirlerinin radyo yayınlarını bloke etmemesi de büyük önem taşıyor. Aynı frekansı (148-149.9 MHz) kullanan Swarm ve Hiber sırasıtla ABD ve Avrupa üzerinde sinyal gönderecek. Yer istasyonlarının gelecekte aynı frekansların çakışabileceği yerlere yayılması ise sorun oluşturabilir.
SpaceX ve Spaceflight ile temelleri atılacak IoT uydularının gelecekte ne boyuta geleceğini söylemek kolay değil. Ancak uzay çöplüğü kontrolden çıkmış bir şekilde artarken uydu-internet piyasası da çılgınca büyüyor.
