SpaceX, Falcon 9’un neden infilak ettiğini sonunda ortaya çıkardı

SpaceX, 1 Eylül günü yakıt ikmali esnasında ateşleme platformunda havaya uçan Falcon 9’un sırrını sonunda çözmeyi başardı.

Elon Musk’un ‘firma tarihinde karşılaştıkları en karmaşık yapboz’ olarak belirttiği sorunun, katı oksijenden kaynaklandığı ortaya çıktı.

CNBC’e kanalına konuşan Musk, “…temel olarak sıvı helyum, gelişmiş karbon fiber bileşenler ve katı oksijen içeriyor. Oksijen o kadar soğuk ki katı hale geçiyor” ifadesini kullandı.

Bu tam olarak ne demek? SpaceX’in Ulsal Keşif Bürosu’na sunduğu raporun transkriptini elde eden Space News’e göre şu: SpaceX’in itici olarak kullandığı süper soğuk sıvı oksijen gereğinden fazla soğuyarak katı hale girdi. Bu durum, teknik arızaya neden oldu.

Oksijen nasıl katı hale geçti?

SpaceX’in geçtiğimiz ay sunduğu bilgilerde, kazanın üst kademedeki yakıt tanklarında yaşanan basınç dengesizliğinden meydana gelmiş olabileceği ifade edilmişti. Roket motorları çalışmadığı esnada yaşanan patlamanın bir diğer ihtimali, sabotaj olarak belirmişti.

En son rapora göre, katı oksijen Falcon 9’un sıvı helyum basınç tanklarını olumsuz etkiledi. Bu tanklardan üç tanesi, roketin üst kademesindeki oksijen tanklarının içinde yer alıyor. Bu tanklar, itici kuvvet için kullanılan yakıt boşaldığında geride kalan alanı doldurmak ve basıncı dengelemek için kullanılıyor.

Söz konusu parçalar, karbon fiber bileşenlerden üretilen materyalle kaplı. Katı oksijenin, karbonla tepkimeye girerek kıvılcımı çaktığı ve patlamaya neden olduğu düşünülüyor.

SpaceX, Musk’ın CNBC’ye yaptığı açıklamaların ardından detay sunmadı. Firma patlamanın nedenini belirtmiş olsa da, bu nedenin kaynağını sunmadı. Yani, oksijenin neden katılaştığı halen bilinmiyor.

Bir sonraki ateşleme Aralık’ta

New York Times’da yer alan bir makale, Falcon 9’da sıvı helyum kullanılmış olması halinde oksijenin katı hale geçmesine neden olmuş olabileceğini öne sürdü.

Sıvı helyum, -268.8 sıcaklığa sahip. SpaceX’in genelde kullandığı sıvı oksijen ise -206.6 derecede. Kısaca, Musk’ın dilinden anlaşıldığı gibi sıvı helyum kullanıldıysa, oksijenin katılaşmasına neden olabilir. Oksijenin katı hale geçmesi için gereken sıcaklığın -218 derece olduğu düşünüldüğünde, bu senaryo soruları cevaplıyor (Mutlak sıfır -273.15 derece).

SpaceX, patlama nedenini kısmen de açıklamış olsa bu dosyayı kapatmış gibi görünüyor. United Launch Alliance (ULA) ile fena bir kavgaya girmelerine neden olabilecek sabotaj ihtimali sessiz sedasız kenara koyulurken, kaza sonrasındaki ilk Falcon’un Aralık ortasında ateşlenmesi planlanıyor.

SpaceX’in yeni ateşleme öncesinde sıvı helyum doldurma sürecini birkaç kez test edeceği kesin.