Schiaparelli’nin ölümü: Çarpışma noktası görüntülendi

vrupa Uzay Ajansı (ESA), ExoMars görevinin başlangıç tarihi olan 19 Ekim’de hem başarı hem de başarısızlık elde etti. Trace Gas Orbiter (TGO) başarıyla yörüngede konumlanırken, gövdesinden ayrılan Schiaparelli modülü, Meridiani Planum bölgesine inmeyi denerken yere çakıldı.

TGO tarafından toplanan inişin ilk dakikalarına ait veriler, modülün paraşütlerini açması gereken süreçten itibaren beklenmedik bir sorunla karşılaştığına işaret etti. Modülün yerden 11 ile 7 kilometre yükselikte paraşütlerini açması, ardından motorlarını ateşleyerek iyice yavaşlaması gerekiyordu.

İnişin başarıyla gerçekleştiğini müjdelemesi gereken sinyal 19 Ekim günü TSİ 18.30 sularında gelmeliydi. Ancak ne TGO ne de Mars yörüngesindeki uydular Schiaparelli’nin sinyalini yakalamadı. NASA’nın Mars Yörünge Kaşifi (MRO) tarafından çekilen fotoğraflar ise Schiaparelli’nin başına korkulan senaryonun geldiğini gösterdi.

Çok şiddetli çarpışma izi

ESA’nın sunduğu bilgilere göre, iniş için hazırlanan simülasyonun en kritik aşamaları başarısız oldu. Paraşütler olması gerekenden çok erken bir vakitte açıldı ve yavaşlatma roketleri sadece birkaç saniye çalıştı.

MRO fotoğraflarında beliren büyük kara iz, Schiaparelli’nin yere şiddetli bir şekilde çarptığına işaret ediyor. ESA, ilk başta sinyal alınamamış olsa da uza modülünün bataryası yettiği süreçte sinyal gönderebileceğini belirtmişti. İzi bulunan çarpışmanın ise Schiaparelli’yi parçalamış olabileceği düşünülüyor.

MRO’nun piksel başına 6 metre çözünürlüğe sahip fotoğrafı uzay modülünün durumu hakkında kesin bir yargıya varmayı engelliyor. Ancak bugüne kadar sayısız meteroit çarpışması fotoğrafı analiz eden gökbilimcilere göre tablo çok net.

15m x 40m metre genişliğindeki siyah yama, çarpışma sonucu yayılan toz ve kaya parçalarını temsil ediyor. Çarpma noktası, Schiaparelli’nin Meridiani Planum’da belirlenen iniş noktasından 5.5 km batıda yer alıyor.

İlginç bir şekilde, çarpışma ve enkaz izlerini gösteren fotoğraf Schiaparelli’nin iniş vaktinden sonra bölgenin üzerinden geçen MRO fotoğraflarında belirmedi. Bu durum, TGO’nun son kısımlarını takip edemediği inişte neler yaşandığını daha karmaşık hale getirebilir.

MRO yeni fotoğraflar çekecek

Fotoğrafta, siyah alanı Schiaparelli’nin çarptığı noktayı, 1 km altındaki beyaz nokta ise sürüklenen paraşütünü gösteriyor. NASA, fotoğrafın Schiaparelli’in yere temas ettiği noktayı gösterdiğine emin.

ESA mühendisleri, yere temas etmeye 50 saniye kala bağlantısı kesilen Schiaparelli’nin gönderdiği verileri analiz etmeye devam ediyor. Paraşütün ve yavaşlatıcı roketlerin neden istendiği gibi çalışmadığı anlaşılırsa, Schiaparelli’nin ne kadar yüksekten ve ne kadar hızlı düştüğü belli olacak.

İlk tahminler, Schiaparelli’nin 2 veya 4 kilometre serbest düşüş yaptığını ve yere saatte 300 km’den daha hızlı çarptığını gösteriyor.

MRO, yüksek çözünürlüklü HiRISE kamerası ile önümüzdeki haftalarda çarpışma noktasını görüntülemeye devam edecek. 30cm ile 60cm çapındaki cisimleri bile tespit edebilen HiRISE sayesinde neler yaşandığı daha iyi anlaşılabilir.

557 kg ağırlığındaki Schiaparelli, Mars’ta en fazla 10 gün görev yapacak ve TGO ile sentezleyeceği bilgilerle Kızıl Gezegen’deki su varlığı ve mikrobiyolojik yaşam olasılığını araştıracaktı. Uzay modülü ile denenen iniş tekniği ise 2021’de Mars’a gönderilmesi beklenen altı tekerli keşif aracının başarısı için çok kritik bir rol oynuyordu.

ESA Genel Direktörü Jan Woerner, ‘Schiaparelli’nin iniş sürecinin yüzde 80’ine ait veri gönderdiğini ve bu bilgilerin 2021’deki ExoMars görevi için önemli yer tutacağını’ söyledi.