NASA’nın yüzeyi altındaki okyanuslarda yaşam saklıyor olabileceğini düşündüğü Satürn ve Jüpiter uydularının oluşturduğu gruba yeni bir üye daha eklendi: Mimas.
Satürn’ün küçük uydusu Mimas, Herschel adlı dev kraterinin kendisine kazandırdığı görünüm nedeniyle Güneş Sistemi’nin “Ölüm Yıldızı” olarak da adlandırılıyor.
Ağır kraterli yüzeyi nedeniyle Mimas’ın uzun bir zaman hantal bir buz küresi olduğu düşünüldü. Okyanusa sahip buzul gök cisimlerinin yüzeyi, buzun kraterler ve çatlaklar üzerinde hareket etmesiyle genelde pürüzsüz bir yüzeye sahip oluyor. Gel-git kuvvetleri okyanus saklayan gök cisimlerinin yüzeyinde çatlaklar oluştururken, ayn zamanda iç kısımlarını ısıtıyor ve okyanusun sıvı halde kalmasına katkı sağlıyor.
Mimas’ın okyanus saklıyor olabileceğine dair bulgular, Satürn sisteminde 10 yılı aşkın görev yapan Cassini uzay aracı tarafından tespit edildi. Ekseni etrafında döndüğü süreçte, Mimas hafif titreşimler sergiliyordu. Yeni bir analize göre, söz konusu titreşimler Ölüm Yıldızı’nın bir okyanus saklıyor olduğuna işaret edebilir.
Southwest Enstitüsü tarafından yürütülen araştırmada yer alan Alyssa Rhoden, “Eğer Mimas okyanusa sahip ise bu uydunun okyanus varlığına ters düşmeyen yeni küçük bir ‘gizli’ okyanus dünyas olabileceğine işaret ediyor” ifadesini kullandı.
Icarus dergisinde bu hafta yayımlanan araştırmada, Arizona Gezegen Bilimi Enstitüsü’nden Matthew Walker’ın ortak yazar olarak imzası bulunuyor. İkilinin araştırması, henüz Mimas’ta bir okyanus saklı olduğunu kesinleştirmiş değil.
Business Insider’a açıklama yapan ABD Jeoloji Araştırmaları Enstitüsü’nden Michael Bland ise “araştırmanın Mimas’ın yüzeyi altında okyanus olduğunu kanıtlamadığını ancak elde edilen veriler ve fiziksel anlayış altında bu olasılığın harika uyum gösterdiğini” belirtti. Bland’a göre, araştırma birçok cevap vermenin aksine yeni soruları ortaya koyuyor.
Güneş Sistemi’nin uyduları ‘saklı yaşam’ ile dolu olabilir
Dünya’da yaşanan gel-git atkisi gibi Mimas’ın titreşimleri Satürn’ün yerçekim kuvveti etkisi altında uydunun eksen hareketi esnasında gerilip tekrar normale döndüğü anlamına gelebilir. Bu döngü Mimas’ın derinliklerinde enerji birikmesine ve bu enerjinin ısı olarak ortaya çıkması sonucu derinliklerinde buzu eritebileceği anlamına geliyor.
Rhoden ve Walker tarafından geliştirilen simiülasyonlar, Mimas yüzeyinin esneme ve normale dönme döngüsünde buzul yüzeyinde nasıl bir değişim yaşabileceğini göstermeye çalıştı. Ardından simülasyon ile Cassini tarafından Mimas’ın titreşimine ait topladığı veriler karşılaştırıldı. Geliştirilen model, Mimas’ın yüzeyinin 22 ile 32 kilometre derinliğinde bir okyanus yatıyor olabileceğini öne sürüyor.
Bland, yaptıkları araştırmanın heyecan verici olduğunu çünkü Güneş Sistemi dışındaki uyduların sadece yüzeylerine bakarak okyanus barındırıp barındırmadıkları hakkında yargıya varamayacaklarını söyledi.
Jüpiter’in Europa ve Satürn’ün Enceladus gibi uyduları yüzey altı okyanuslarından uzaya su buharı püskürterek bilim insanlarına gözle görülür bir delil sunuyorlar. Asteroit Kuşağı’nda yer alan su deposu küçük gezegen (aynı zamanda asteroit) Ceres’in de bir okyanusa sahip olduğu 2020 yılındaki verilerle ortaya çıkarılmıştı. Ceres’in kraterlerindeki tuzun, yüzey altındaki sudan oluştuğu anlaşıldı.
Okyanus dünyaların derinliklerinde barındırdıkları düşünülen sıcak su bacaları ile canlı organizmalara hayat verdikleri düşünülüyor. Dünya’daki okyanusların derinliklerinde de yer alan bu bacalar, güneş ışığının erişemediği noktalarda yaşama imkan kılıyor. Eğer Mimas bir okyanus saklıyor ise bu tür bir ekosisteme sahip olabilir.
Yapılan araştırma Mimas’da bir okyanus olabileceğine dair izler sunsa da, eğer uydunun derinliklerinde buz sanılandan daha çabuk donuyor ise beklentiler boşa çıkabilir.
NASA Jet İtki Laboratuvarı’nda (JPL) çalışan Steve Vence, “Eğer Cassini Mimas’a biraz daha yakınlaşabilseydi, saklıyor olabileceği havuzun oluşturduğu manyetik alanı tespit edebilir ve bu konuda doğrudan bilgi sunabilirdi… Umuyoruz ki, gelecekte bir görev Mimas’ın okyanusu olup olmadığını araştıracak” ifadesini kullandı.
Kaynak: Business Insider
Ana görsel: NASA/JPL
