Plüton’un dev buzul yanardağına yakın çekim

Yılbaşı tatilinden dönen New Horizons ekibi, Plüton’un Dünya’ya gönderdiği verilerden oluşturulan fotoğrafları yayımlamaya kaldığı yerden devam ediyor. Ekibin sunduğu en son fotoğraf, Plüton yüzeyinde var olduğu düşünülen iki buzul volkandan birisini temsil eden Wright Mons’a ait.

New Horizons ekibi ilk olarak Kasım 2015’te Sputnik Planum’un güneyinde yer alan bölgede yer alan muhtemel ‘nükleer buzul yanardağlar‘ hakkında açıklama yapmıştı. Yüksekliği sırasıyla 4 ve 6 kilometreyi geçen Wright ve Picard Mons, buzul gök cisminin en dikkat çekici jeolojik yapılarından sadece iki tanesi.

Adını Wright kardeşlerden alan Wright Mons’un renkli fotoğrafı, New Horizons’ın LORRI kamerası tarafından 48 bin kilometre ve MVIC kamerası tarafından 34 bin kilometre mesafeden elde edilen görüntülerin bir araya getirilmesiyle oluşturuldu. LORRI tarafından elde edilen görüntü çapı 450 metreye kadar inen yapıları gösterirken, MVIC kamerasının 20 dakika sonra çektiği fotoğraf piksel başına 650 metre çözünürlüğe sahip.

Devasa ‘karadelik’

NASA tarafından yayımlanan fotoğrafın tamamı, 230 kilometre genişliğindeki bir bölgeyi kapsıyor. Burası, ‘Plüton kalbinin’ güneyinde yer alan Sputnik Planum’un en dikkat çekici noktası olarak tanımlanabilir.

Fotoğrafın merkezinde 150 kilometre genişliğinde bir alana yayılan ve 4 kilometre yüksekliğinde devasa bir yanardağ bulunuyor. Korkutucu karanlık nokta, Güneş Sistemi’nin en büyük buzul yanardağı olabilir. New Horizons ekibi, görseldeki ‘kırmızı lekelerin’ ne olduğunu ve nasıl oluştuğunu henüz bilmiyor. Bir diğer bilinmeyen, kırmızılığın neden bu kadar yaygın olduğu.

Gözle görülen ilk bulgu, az kraterli bölgenin Plüton üzerindeki en genç yerlerden birini temsil ettiği ve birkaç milyon yıl öncesinde oluştuğu. Jeolojik olarak halen aktif olduğu izlenimi veren bölge, Wright Mons’un da buzul enkaz püskürtmeye devam ettiğine işaret ediyor olabilir.

Plüton’daki yanardağlar enerjisini nereden alıyor?

Plüton’un güney kutbundaki iki dev çöküntüye benzeyen muhtemel yanardağların halen aktif olup olmadığı ve eğer öyle ise nasıl ısındıkları en büyük soru işaretlerinden biri.

Buzul yanardağların ilk örnekleri Neptün’ün uydusu Triton ve Satürn’ün su püskürten buzul uydusu Enceledus’ta yer alıyor. Enceladus o kadar aktif ki, Satürn’ün halkalarına materyal tedarik ediyor. Plüton’daki Wright ve Picard Mons dağlarında ne olup bittiği ise merak konusu.

Bunun sebebi, Triton ve Enceladus uydularının gezegenleriyle aralarındaki çekim kuvvetinden doğan gel-git hareketiyle ısınmaları ve yanardağlarının bu şekilde aktif hale gelmesi. Plüton’un en büyük uydusu Charon ile arasında gel-git oluşturacak kadar güçlü bir çekim kuvveti ise yok.

New Horizons’ın Dünya’ya göndereceği verilerin tamamlanması daha 10 ay alabilir. Bu süre içinde buzul yanardağlar başta olmak üzere gizemli gezegen hakkında birçok yeni bilgi öğreneceğiz. Wright Mons’un derinliklerinde ne olup bittiği bunlardan sadece bir tanesi.