Neptün ötesi cisimlerin ilki ve Kuiper Kuşağı’nın açılış kapısı Plüton hakkında ilginç bilgiler gelmeye devam ediyor. New Horizons’ın Dünya’ya iletilmesi bir yıl süren verilerini analiz eden gökbilimciler, cüce gezegenin atmosferi hakkında şaşırtıcı bilgilere ulaştı. Anlaşılan o ki, Plüton güneş ışınlarına atmosferindeki gazlarla değil ancak katı parçacıklarla karşı koyan tek (atmosfere sahip) gök cismi.
Buzul cücenin beklendiğinden çok daha soğuk olmasının sebebi, sahip olduğu kalın sis tabakası. Nature dergisinde yayımlanan bilgilere göre, atmosferdeki hidrokarbon kümelerin ısıyı uzay boşluğuna yansıtarak Plüton’un derin dondurucu halini almasını sağlıyor.
Birçok gezegenin ısısı, atmosferlerindeki gaz yoğunluğuna göre değişiyor. Belli gazlar, güneş ışınlarını diğerlerine göre daha iyi muhafaza ediyor. Geçmişteki analizler, bol miktarda nitrojen, metan ve karbon monoksit içeren Plüton atmosferinin üst tabakasının -173 derece civarında olduğunu savunmuştu. New Horizons’ın iki yıl önce elde ettiği ve yeni analiz edilen veriler ise üst atmosferin -203 derece olduğunu gösterdi.
Plüton ve Charon üzerinde yapılan yakın geçişlerin videosu
Son noktayı JWST koyacak
New Horizons verilerinde ilgi çekici bir bilgi daha belirdi: Plüton’un atmosferi 20 farklı sis tabakasından oluşuyor. Her biri onlarca nanometre boyutundaki hidrokarbon parçacıkları atmosferde bir araya gelerek soğutma sistemine dönüşen sis tabakasını oluşturuyor. Mart 2017’de açıklanan bir diğer araştırmaya göre, bu hidrokarbon kütleleri zamanla yüzeye karışarak Plüton üzerinde görülen farklı renk tonlarının oluşmasını sağlıyor.
California Üniversitesi’nden Xi Zhang ve ekibi, yaptıkları hesaplamalarda hidrokarbon kütlelerinin hen Güneş’ten hem de atmosferdeki gazlardan ısı emerek uzaya yansıtabileceğini tespit etti. Kısaca, sis tabakası Plüton’un ısınmasını değil tersine soğumasını sağlayan özellikte.
Plüton dev ‘nükleer yanardağlara’ sahip olabilir
Gökbilimciler, bu özelliği ile Plüton’un Güneş Sistemi’nde ayrı bir yere sahip olduğunu belirtiyor. Satürn’ün buzul uydusu Titan, ısısı gaz yoğunluğu ile belirlenen bir atmosfere sahip.
NASA Jet İtki Laboratuvarı’ndan (JPL) Robert West, “Plüton’da oyunun kurallarını belirleyenin sis tabakası olmasına şaşırdıklarını” belirtti. West yine de kesin verilerin 2019’da ateşlenmesi beklenen James Webb Uzay Teleskobu (JSWT) ile elde edilecek verilerle anlaşılacağını söyledi. JWST ile kızılötesi dalgaboylarında yapılacak gözlemler mini derin dondurucunun parlaklığındaki değişimleri gösterecek. West, “O zaman kesin sonuçlar elde edeceğiz” ifadesini kullandı.
Bulunacağı mesafe ve gözlem kapasitesi değerlendirildiğinde, JWST’un elde edileceği görüntülerle beyinlerimizi zıplatacağını söyleyebiliriz.
