NASA Perseverance uzay aracının iniş yapacağı noktayı belirlemek tam dört yıl sürdü. Nihayetinde tarihi iniş noktası olarak belirlenen Jezero Krateri’nin seçilmesini sağlayan ne oldu?
Perseverance uzay aracının iniş yapacağı Jezero Krateri, antik zamanlarda suyun bir krater gölüne sızmasıyla oluşan fosilleşmiş bir nehir deltasını temsil ediyor. Jezero krateri, jeolojik zenginliği oldukça yüksek bir bölgeyi temsil ediyor. Kraterde yer alan yapıların geçmişi 3.6 milyar yıl öncesine kadar uzanıyor. Jezero bu özelliğiyle Mars’ın gezegen evrimi ve astrobiyolojik özellikleri hakkında çok değerli bilgiler saklıyor.
Perseverance’ın hedeflerinden biri Jezero’dan Dünya’ya gönderilmek üzere numune toplamak. NASA’ya göre buradan toplanacak (ve gelecekte bir diğer uzay aracı ile Dünya’ya taşınacak) numuneler Mars’a yönelik genel bakışımızı ve gezegenin yaşam barındırma potansiyeli hakkında bildiklerimizi baştan aşağı değiştirebilir. Opportunity ve Curiosity gibi seleflerinin aksine, Perseverance Mars’ta antik su varlığına değil ancak doğrudan yaşam izlerine ait delil toplamaya çalışacak. Mars’ta sıvı su keşfedilmesinden tutun yüksek miktarda buz-su rezervlerinin ortaya çıkarılmasına kadar daha fazla su bulmaya ihtiyacımı yok gibi görünüyor.
Gezegen bilimciler, Mars’ın geçmişinde yaşadığı dönüşüme ait detayları geçmiş yıllarda ortaya çıkarmayı başardı. İlk bir milyar yıllık süreçte, Mars’ın son derece aktif çekirdeği güçlü bir manyetik alan oluşturdu. Bu süreçte gezegen, Dünya’nın küçük ikizinden farksızdı. Fakat antik zamanlarda Güneş’in kozmik fırtınaları da bugüne kıyasla çok güçlüydü. Manyetik alanı Dünyanınkine kıyasla cılız kalan Mars, zamanla kozmik fırtınaların manyetik alanını süpürmesiyle tüm ihtişamını yitirmeye başladı (bugün geride görkemli kızıl bir görüntü var).
Jezero, sahip olduğu farklı kaya yapıları ile Mars’ın geçmişine dair bilinmeyenleri ortaya çıkaracak en ideal yer olarak kabul ediliyor. 49 km genişliğindeki ve 487 metre derinliğindeki dev krater barındırdığı tortu tabakalarında Mars’ın yaşam potansiyelini Perseverance’a sunabilir.
Uydu gözlemleri ışığında yaklaşık yarım milyar yıl su ile dolu olduğu düşünülen kraterin sadece su varlığında ortaya çıkacak mineraller sakladığına kesin gözüyle bakılıyor. Dahası, yaşam ile bağlantılı karbonat ve simektit adı verilen killer de organik bileşenlerin tespit edilmesini sağlayacak diğer önemli materyaller olarak Jezero’da bulunuyor.
Jezero’nun geçmişinde yaşam barındırmış olma olasılığı çok yüksek. NASA, bir nehir deltasının biyo-işaretleri saklamak konusunda en ideal yerlerden biri olduğunu belirtiyor. Su ile tortu tabakaları arasında var olmuş organik canlılar nehir tarafından süpürülmüş ve farklı katmanlarda saklanmış olabilir.
Üzerinde numune doldurmak için 30’dan fazla deney tüpü bulunan Perseverance, Mars’tan getirelecek numuneleri titizlikle yapacağı incelemeler ile belirleyecek. Bu konuda kendisine yardımcı olması için, güvertesinde Mars’tan 600,000 yıl önce koptuğu düşünülen bir kaya parçası ve farklı mineraller de taşıyacak. Perseverance’ın görevi hakkında biraz daha detay isterseniz, Mars’a geri götüreceği meteroitin hikayesini okuyabilirsiniz.
