NASA New Horizons uzay aracı Dünya’dan o kadar uzak bir mesafeye erişti ki, yıldızları yer teleskoplarına görünenden farklı konumlarda görmeye başladı.
Plüton sisteminin kaşifi New Horizons, tarihi görevinin ardından Oort Bulutu’ndaki bir gök cismini de gözlemleyen ilk uzay aracı olarak çifte rekor kırmıştı. Voyager’ların ardından Güneş Sistemi’nin derinliklerine doğru en uzun mesafe kat eden uzay aracı olma yolunda ilerleyen New Horizons, şu an Dünya’dan o kadar uzaklaşmış durumda ki yıldızları Dünya’daki yer teleskoplarından farklı görmeye başladı.
Bu açıklama, NASA’nın New Horizons ile gerçekleştirdiği yıldız ıraklık açısı (parallax) deneyinin ardından geldi. Parallax etkisi nedir derseniz, çok kolay bir deney yapabilirsiniz. Kolunuzu uzatarak elinizi yüzünüzden olabileceği en uzak mesafeye koyun. Ardından bir parmağınızı kaldırın. Gözlerinizi sırayla kapatıp açtığında, parmağınızın konumunun değiştiğini göreceksiniz. Bu, parallax etkisi olarak biliniyor. Aynı etkileşim, derin uzaydaki uzay araçları ile yıldızlar arasında da yaşanıyor. Tabii ki çok daha olağanüstü mesafelerde.
NASA’nın deneyinde iki yıldız göz önüne alındı. Bir tanesi Dünya’dan 4.2 ışık yılı mesafede olan Proxima Centauri, diğeri de 7.8 ışık yılı mesafede olan Wolf 359’du (İki farklı kişinin kollarını uzattığında farklı mesafeler oluştuğunu düşünün). Deneyde iki gözün arasındaki mesafeyi ise Dünya ve New Horizons tarafından belirlendi. Uzay aracı, şu anda gezegenimizden yaklaşık 6.9 milyar kilometre uzaklıkta yer alıyor.
Temmuz 2015’te Plüton’u, Ocak 2019’da ise Ultima Thule’u ziyaret eden kaşif, halen saatte 50,700 kilometre hızla yıldızlararası uzaya doğru ilerliyor.
Proxima Centauri ve Wolf farklı yerlerde
anda görünümleri. [NASA]
NASA’nın Nisan ayında yaptığı deneyde, New Horizons uzun menzilli teleskopik kamerasını kullanarak birbirlerine yakın mesafede bulunan (komik ölçekte) iki yıldızın görüntülerini çekti. Aynı anda, Avusturalya ve ABD’nin Arizona eyaletinde yer alan iki yer teleskobu da yıldızları görüntüledi.
New Horizons ekibinde yer alan Tod Lauer, “New Horizons deneyi yaklaşık 7 milyar kilometrelik mesafesi ile bugüne dek gerçekleştirilen en büyük parallax deneyi… Aynı zamanda kolayca gözlemlenebilir yıldızsal parallax’ın ilk gözlemi” ifadesini kullandı.
New Horizons ve Dünya’dan çekilen görüntüler yan yana yerleştirildiğinde, Proxima Centauri ve Wolf 359 gece karanlığında gökyüzünde farklı noktalarda beliriyor. Böylece kozmik alemde parallax etkisini uzay tarihindeki benzersiz bir deney ile ilk kez görme şansını yakalıyoruz. Görüntülerin arka planında yer alan yıldızlar ise Dünya ve New Horizons’tan olan anormal mesafeleri gereği sabit beliriyorlar.
New Horizons ekibinin başında yer alan Alan Stern, “uzay aracının Dünya’da gördüğümüzden çok farklı, bize yabancı bir gökyüzüne baktığını” ifade etti. Stern, New Horizons ile bir ilke daha imza atıldığını ve ilk kez yıldızların gökyüzünde Dünya’da belirdiğinden farklı gözlemlendiğini belirtti.
Deneyin dikkat çekici bir diğer özelliği, Proxima Centauri ve Wolf 359 yıldızlarının 3D veya stereokoskopik görüntülerini sunması. Eğer deneyde elde görüntülere detaylı bakmak ve indirmek isterseniz tıklayın.
