NASA, Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) astronot taşıması Boeing tarafından geliştirilen Starliner kapsülünün “hayati tehlikeye neden olacak hatalar barındırdığını” açıkladı.
Boeing, SpaceX ile devam eden uzay yarışında ciddi bir darbe almış görünüyor. SpaceX’in geçtiğimiz ay Crew Dragon kapsülü ile gerçekleştirdiği acil durum testi büyük bir başarı ile sonuçlanırken, Boeing Starliner’da ciddi hatalar tespit edildi. Teknik sıkıntılar, Boeing’in bu yıl gerçekleştirmeyi planladığı ilk testlerin önüne geçebilir.
NASA, Cuma günü yaptığı açıklamada Starliner kapsülü ile Aralık 2019’da gerçekleştirilen testte birçok sorun yaşandığını ve kapsülün patlama riski atlattığını belirtti.
NASA Başkanı Jim Bridenstine, uçuş esnasında birçok sıkıntı yaşandığını ifade ederek “asla gerçeklerden korkmamalıyız” ifadesini kullandı. NASA insanlı uçuş biriminin başında yer alan Doug Loverro ise “asıl problemin” yazılım hatasından kaynaklandığını söyledi. Loverro, “Yazılım gelişimi ve test döngüsü sürecinde birçok hata ile karşılaştık… NASA’nın süreçteki kılavuzluğu eksik kaldı, bu çok açık” yorumunda bulundu.
Boeing’in şirket kültüründe sorunlar mı var?
Starliner’daki ilk yazılım hatası, 20 Aralık’ta gerçekleştirilen ateşlemeden hemen sonra ortaya çıktı. Kapsül, belirlendiği gibi ISS’e gitmek üzere programlanmış olmasına rağmen ateşlemeden iki gün sonra Dünya’ya dönmek zorunda kaldı. NASA, kapsülün “manuel kontrol ile kurtarıldığını”, aksi takdirde kaybolma riski yaşadığını belirtti.
Yaşanan ikinci sorun, Starliner ile belli bir süre iletişim kurulamaması oldu. Boeing, sorunun yer iletişimden kaynaklanan teknik bir hata olduğunu düşünürken “öngürülemediğini” ifade etti.
Üçüncü ve NASA tarafından henüz Perşembe günü açıklanan sorun, Starliner’ın infilak etmesine neden olabilirdi. Starliner’ın Dünya’ya girişi esnasında insanlı kısımdan ayrılan hizmet modulünde kod hatası yaşandığı anlaşıldı. Boeing’e göre, söz konusu hata hizmet modülünün iticilerini insanlı modüle itebilir, böylece uzay aracının dengesini bozabilir veya ısı kalkanına zarar verebilirdi.
Kodlama hatası, Cumartesi günü akşamında yaşanan inişin öncesine kadar tespit edilemedi. Hatayı onarmak için geliştirilen yama, Boeing mühendisleri tarafından inişten sadece üç saat önce Starliner’a yüklendi.
Doug Leverro, Starline’da beliren birçok hatanın “Boeing şirket kültüründe sorunlara işaret ettiğini” belirtti. Loverro, kültür sorunun diğer kısımlara da sıçramış olduğunu ifade ederek Boeing 737 MAX uçaklarında yaşanan kazaları ima etti.
Bu noktada Boeing’in nasıl bir adım atacağı ve Starliner tekrar ne zaman NASA tarafından bir test uçuşunda kullanılacağı belli değil. Öte yandan NASA ile işbirliğini mükemmel kullanan ve şirket kültürünü disiplin ile perçinleyen SpaceX yükselmeye devam ediyor.
