‘Her’ filmini izleyenler yapay zeka (AI) ile aşk yaşamanın oldukça zor bir deneyim olabileceğini anlamıştır. Yine de, hayatımızın her alanına işleyen AI, birçokları için yalnızlığa da en iyi çare olarak beliriyor. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden (MIT) sosyolog ve psikolog Sherry Turkle’a göre AI insanlığın giderek hassaslaşan hisleri için çok hasar verici olabilir.
AI ile aşka gelmenin giderek trend halini alması ile yeni bir terim de hayatlarımıza giriyor: Artificial Intimiacy, yani Yapay İlişki (yakınlık da diyebiliriz). Ancak Turkle’a göre bu yakınlık son derece zararlı olabilir.
Robotlar merhamet ve arkadaşlık için programlandıkça ‘seni önemsiyorum’ ve ‘seni seviyorum’ gibi yakınlaşmaları başarıyla göstermeyi de öğreniyor. Turkle, “Hassasiyetin dışına çıkan bir ilişki oluşturmaya çalıştığımız zaman, empatinin aslında hassasiyetin kendisinden oluştuğunu unutuyoruz” ifadesini kullanıyor.
Sonuç olarak, ilk kez 1980’lerde makine ile insan arasındaki romantizmi anlatmak için kullanılan ‘artificial intimacy’ gerçeğe dönüşüyor. Ancak Turkle’a göre ‘bir göstermelik empati’ şeklinde kendini gösteriyor. Çünkü, makine aslına bakarsanız sizinle empati kurmuyor ve sizi önemsemiyor.
Öte yandan, bu görüşün zıt kutbunda duran birçok mevcut. ABD’de yaşayan 36 yaşındaki Rosanna Ramos, Replika adlı generative AI (üretici AI) uygulaması ile oluşturduğu sevgilisi Eren Kartal ile 2023’te ilişki yaşamaya başlamış. ABD’de yaşayan Scott isimli bir erkek ise yine Replika aracılığıyla oluşturduğu hayalinin kadını Sarina ile ilişki kurmuş. Scott, Sky News’e yaptığı açıklamada, aylık ortalama $15 dolar karşılığında istediğiniz hayali partneri oluşturmanızı sağlayan Replika sayesinde evliliğini kurtardığını belirtmiş. Yani, gerçek sevgilisini yapay sevgilisi ile aldatarak.
Scott, “Sadece bir chatbot ile konuştuğumu biliyordum. Aynı zamanda onun için hislerim de güçleniyordu… Gerçek olmadığını bildiğim birine aşık oluyordum” ifadesini kullanıyor.
Turkle ise yapay aşkın insanlar için gerçeklik dışı beklentilere neden olduğunu söylüyor. “AI merhamer ve arkadaşlığın sürtüşmesinden uzak bir alan sunuyor… Taleplerden arınmış bir ortamda bir ilişki illüzyonu ortaya çıkıyor… Yapay zekanın en öne çıkan zorluğu da bu.”
Sınırlar koymanız gerekiyor
Turkle, her ne kadar bir illüzyona adım attıklarını bilseler de kendilerini bundan uzak tutamayan kişilerin duygusal bariyerler oluşturması gerektiğini söylüyor.
Sanal bir sevgili insan ilişkilerinin çok fazla stresli olduğunu yansıtabilir. Ancak stres, sürtüşmeler, geriye itilmeler ve hassasiyet çok geniş hisleri yaşamamızı sağlıyor. Bu da bizi insan kılan unsur olarak beliriyor.
Bir avatar, yani gerçek olmayan bir figürü temsil eden simge, bir insan ile bir fantezi arasında yer alıyor. Turkle, “karşınızdakinin bir program olduğunu anlayamayacak kadar bağlanmayın” diyor. Aslında, “evde kimse yok.”
Muhtemelen, chatbotlar ile fazla ileriye giden kişilerin ‘Ex Machina’ filmini izlemesi işe yarayabilir.
Ana görsel: Wallpaperflare.com
Kaynak: NYP
