Marslı filmindeki yerlerin gerçek fotoğrafları

Andy Weir’in kitabından uyarlanan Marslı filmi, kısa süre yapılan su keşfinin ardından Kızıl Gezegen hakkında en heyecan verici yeni gelişme oldu. Film, milyonlarca gencin 2030’lu yıllarda yer almak istediği ancak biraz ters giden bir Mars görevinden bahsediyor. Astronot Mark Watney, Mars’ın kızıl düzlük ve tepelerinde tek başına yaşam mücadelesi verirken Dünya’ya dönmek için elinden geleni yapıyor.

NASA, filmin küresel alanda yarattığı heyecanı biraz daha artırmak için, Watney’in gezindiği yerlerin gerçek fotoğraflarını yayımladı. Fotoğraflar, Mars’ın yüzeyinde sıvı su tespitinin yapılmasını sağlayan verileri elde eden Mars Yörünge Kaşifi’nin (MRO) HiRISE yüksek çözünürlüklü kamerası ile çekildi.

Marslı kitabında akılda kalan en önemli iki bölge, ‘Ares 3’ ve ‘Ares 4’ görevleri için belirlenen iniş yerleri. Ares 3 için belirlenen isim Acidalia Planitia iken, Ares 4 görevinin başlangıç yeri, Schiaparelli adını taşıyor. Schiaparelli, yüz yıldan uzun süre önce Mars’ta su kanalları olduğu düşüncesini öne atan İtalyan astronom Giovanni Schiaparelli’den geliyor.

NASA, meraklılarının yakından incelemesi için HiRISE ile çekilen ‘Marslı’ bölgelerinin detaylı fotoğraflarını bu adresten paylaştı. Birçok formatta indirebileceğiniz fotoğraflar, doğal olarak bilim-kurgu kitabına kıyasla belirgin farklılıklar içeriyor.

Acidalia Planitia

Tek başına kalan astronot Mark Watney, Mars’taki zamanının büyük kısmını Acidalia Planitia’daki Ares 3 bölgesinde geçiriyor. Kitapta her ne kadar keşif robotu sürmenin kolay olduğu düz bir alan olarak anlatılsa da, Acidalia Planita aslında tehlikelerle dolu karmaşık bir yüzeye sahip.

NASA, bölgedeki tümseklerin su ve lav etkileşime neden olan antik volkanik faaliyetlerden veya çamurlu yer katmanlarının püskürmesinden kaynaklandığını düşünüyor.

Tümseklerin yanı sıra, Acidalia Planitia’nın büyük kısmı, keşif aracı sürmeyi oldukça zorlaştıracak kayalıklarla dolu alanlardan oluşuyor. Ayrıca, geçilmesi neredeyse olanaksız dik kayalıklar ve çatlaklar bulunuyor. İrili-ufaklı kraterlerin doldurduğu geniş alanlar da keşif aracının ilerlemesi için oldukça zor bir yüzey oluşturuyor.

Marslı kitabında, Watney’in yolculuk ettiği Arabia Terra, Acidalia Planitia’ya kıyasla daha kayalık olarak belirtiliyor. Gerçekte ise bölge kum örtüyle kaplı düz bir alanı temsil ediyor.

Ares 3 bölgesinin gerçek haline ait fotoğrafta, kitaptaki 6 metrelik yaşam alanı sadece 20 piksel yer kaplıyor. Watney’in kuma uzanmış hali ise ancak 6 piksel genişliğinde olacaktı.

HiRISE’ın özel Ares 3 fotoğrafı

Andy Weir, henüz Marslı filmi duyurulmamışken HiRISE ekibiyle temasa geçerek Acidalia Planitia’daki Ares 3 iniş noktasının fotoğrafını çekmelerini istemiş. NASA’nın Nisan 2015’te çektiği fotoğraf aşağıda:

HiRISE’ın 2006’dan bu yana çektiği ve her biri birkaç kilometrekarelik alan içeren fotoğraflarda, bir masa büyüklüğündeki nesneleri tespit etmek mümkün. Gözlemlerinde bugüne kadar 39 binden fotoğraf çeken ve her biri internette arşivlenen HiRISE, genel olarak kutup bölgelerindeki buzun mevsimsel değişimini, kum tepelerini ve RSL (yeniden beliren çizikler) yapılarını inceliyor. Ayrıca, Mars’taki en gelişmiş insan yapımı teknolojiyi temsil eden Curiosity’nin ne durumda olup olmadığı ara sıra kontrol ediliyor.

HiRISE, elde ettiği fotoğraflarla hazırlanan ‘dijital arazi modeli’ (DTM) ile gelecekteki keşif araçlarının iniş yerlerinin belirlenmesi görevini de üstlenmiş durumda. Kamerayla elde edilecek yükseklik ve yüzey bilgileri, 2016 InSight ve Mars 2020 keşif araçlarının iniş yapacağı noktaların belirlenmesi için kullanılacak.

Ares 3’ten Ares 4’e

Mark Watney, Dünya’ya dönebilmek için Ares 3 noktasından Ares 4’e gitmeye ve Mars Ascent Vehicle’a binerek Dünya’ya dönmeyi umuyor. NASA’nın iki nokta arasındaki bölgeyi gösteren fotoğrafı, Mars’ta hayatta kalma mücadelesi akla geldiğinde oldukça etkileyici.

Ares 4, Schiaparelli Krateri’nin güneybatısındaki çok sığ bir başka kraterin yüzeyinde yer alıyor. MRO tarafından elde edilen görüntüler, tek rengini tamamen üzerini örten Mars’ın kızıl kumundan alan bir bölge gösteriyor. Yakın çekimde her tarafa yayılan oyukların göze çarptığı bölgede kaya yer almıyor. NASA, bu bilgilerden yola çıkarak kum örtünün en az bir metre kalınlığında olduğunu düşünüyor.

Mars’a bugüne kadar gönderilen keşif robotlarının bu arazilere inmemesi için iki temel neden bulunuyor. Birincisi, gündüzleri aşırı sıcak, geceleri de aşırı soğuk olan kumlu arazilerin ısı değişimi robotlara zarar verebilir. İkincisi, Curiosity’nin ana görevi olan numune toplama ve sondaj işlemleri için kayalık arazi gerekiyor.

Ares 3-Ares 4 yolu kumun muhtemelen sertleşmesi sebebiyle şimdiden anayol halini almış olabilir. Gelecekte Marslıların burayı keşif mi yoksa yol yapımı için mi kullanacağı ise bilinmez.

Marth Krateri

NASA’nın yayımladığı son fotoğraflar, Mark Watney Ares 4 noktasına ulaşmak üzereyken karşısına çıkan Marth Krateri’nin kenarı.

NASA’ya göre kraterin kenarı yukarıdan bakıldığında çok belirgin değil. Yerden bakılsa belli bir olmayabilir. Tümseklerle çevrili alan küçük çarpışma kraterlerinin yanı sıra rüzgarın sürüklediği kumların izlerini taşıyor.

Ares 3’ün sağ ve sol gözden görünüşü

HiRISE gözlemlerinde kullanılan bir yöntem, aynı bölgenin farklı mevsimlerde çok az açı farkıyla görüntülenmesini içeriyor. Bu teknik, aynı yere sağ ve sol gözünüzü kapatarak bakmanıza benziyor. Mark Watney’in macerasının başladığı yer, HiRISE’nin çok az açı farkıyla çektiği ayrı görüntülerin birleşiminde böyle görünüyor: