Mars’ın okyanuslarla kaplı haritası

Milyarlarca yıl önce Dünya’nın küçük kopyası olan Mars’ın geçmişini gözler önüne seren yeni bir harita hazırlandı. Bilim insanları, yeni bulgular ışığında hazırlanan harita sayesinde Mars’ın yüzeyi altında saklı olduğu düşünülen su kaynaklarını tespit edebilmeyi umuyor.

Mars’ın insanların var olmasından çok uzun zaman önce okyanuslarla kaplı yeşil bir gezegen olduğunu biliyoruz. Ancak nasıl bugün olduğu gibi kurak hale geldiğini ve atmosferini kaybettiğini kesin olarak anlamak için ona ayak basmayı planladığımız 2030’lu yılları beklememiz gerekecek.

Şu an için savunduğum teori, geçmişte gelişmiş uygarlıkların yaşadığı Mars’ta bir termonükleer savaş yaşandığı. Aynı risk altındaki Dünyalıların bugün Mars’a yerleşmek için planlar yapıyor olması da kaderin cilvesi olsa gerek.

NASA, yörünge ve yüzeyindeki uzay araçlarının ilettiği veriler ışığında Mars’ın geçmişine ait yeni bir harita hazırladı. Harita, bir zamanlar Mars’ın beşte birinin denizler, nehirler ve göllerle kaplı olduğuna işaret ediyor. Bugün sadece kutup noktalarında donmuş halde su bulunduran Mars’ın geçmişte su içerdiğine dair birçok delil bulundu.

Kızıl Gezegen’e Ağustos 2012’de iniş yapan Curiosity ve 10 yıldan uzun bir süredir gözlemler gerçekleştiren Opportunity, Mars’ın sadece su değil, organik yaşam barındırmış olabileceğine dair de izler buldu.

NASA, Mars’ın yaşama olanak verdiğine inanılan suyu nasıl kaybettiğini ve yeraltında su kaynağı kalıp kalmadığını anlamak istiyor. Bu sırrı çözmek için Mars atmosferindeki su moleküllerinin analiz edilmesi gerekiyor.

Altı yıl boyunca gözlem yapıldı

Su molekülleri normalde iki hidrojen atomu ve bir oksijen atomundan oluşuyor. Ancak hidrojen atomlarından biri veya ikisi döteryum atomlarıyla değişerek ağır su oluşturabiliyor. Bir proton ve bir nötron içeren hidrojen izotopu döteryum, okyanuslarda ağırlıklı olarak bulunuyor.

Döteryumlu su normal sudan ağır olduğu için farklı davranıyor. Örneğin, normal suyun atmosferini neredeyse kaybetmiş olan Mars’ta radyasyon etkisiyle parçalanarak buharlaşması çok daha kolay.

NASA, Mars suyundaki hidrojen/döteryum oranını tespit ederek Kızıl Gezegen’de bir zamanlar ne kadar su bulunduğunu ortaya çıkarabileceklerine inanıyor. Bu kapsamda Şili’deki Çok Büyük Teleskop (VLT), Keck Gözlemevi ve Hawaii’deki Kızılötesi Teleskop Tesisi’nde 2008-2014 yılları arasında Mars atmosferi hakkında toplanan veriler kullanılarak döteryum-hidrojen oranına ilişkin haritalar hazırlandı.[quote_right]Atmosferdeki su molekülleri yeraltı kaynaklarından geliyor olabilir. [/quote_right]

Sonuçlar, Mars’ta ağır su ile normal su arasındaki oranın sanılandan çok daha fazla olduğunu, bazı bölgelerde yedi kat arttığını gösterdi. Kısaca, Mars’ın geride kalan milyarlarca yılda çok büyük miktarda su kaybettiği kesinleşti.

Space.com’a açıklama yapan NASA Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nden Geronimo Villanueva, “Mars’ın ne kadar su kaybettiği konusunda artık güçlü bir tahminde bulunabiliriz” ifadesini kullandı.

Doğumunda okyanusları vardı

Curiosity’nin Mars’ta keşfettiği nehir yatağı, Kızıl Gezegen’de bir zamanlar yaşam olduğuna dair önemli bulgulardan biriydi. Opportunity ise 2013’te Mars’ın temiz suya sahip olduğunu kanıtladı.

NASA’nın hazırladığı haritayı besleyen bilgiler ise yok olan suyun miktarı hakkında ilk kez tahmini bir bilgiye ulaşmamızı sağladı. NASA, Mars’ın yüzeyinin 4.5 milyar yıl önce sularla kaplı olduğunu düşünüyor.

Kızıl Gezegenin yeraltı kaynaklarında ise halen büyük miktarda su olabileceği düşünülüyor. Bu bulgu, Dünya’nın derinliklerinde var olduğu tespit edilen okyanusların keşfiyle de destekleniyor.

Villanueva, Mars’ın atmosferindeki su moleküllerine dayanan daha fazla analiz yapılmasıyla su kayakları hakkında daha fazla bilgi edeceklerini belirtti. En çok dikkat edilen nokta, atmosferdeki moleküllerin sadece kutuplardan değil, yeraltındaki gizli kaynaklardan geliyor olabileceği.