Gökbilimciler, Güneş’in ötesinde yer alan bir yıldızın bugüne dek elde edilen en detaylı görüntüsünü elde etmeyi başardı. Avrupa Güney Gözlemevi’nin (ESO) Atacama Çölü’nün zirvelerinde yer alan VLTI teleskop dizini kullanılarak, 620 ışık yılı ötede yer alan Antares’in görüntüsü ortaya çıkarıldı.
Akrep (Scorpio) takımyıldızında yer alan Antares’in çapı Güneş’ten 12 kat, kütlesi ise 700 kat daha fazla. Samanyolu Galaksisi’ndeki en büyük yıldızlardan birini temsil eden Antares, aynı zamanda birkaç bin yıl içinde süpernova ile ölmesi beklenen yaşlı bir yıldız. VLTI kullanarak Antares’in dış katmanlarına ait detaylı görüntü elde etmeyi başaran gökbilimciler, dev yıldızların ölümü hakkında da yeni bilgiler elde etmeyi umuyor.
Araştırmada yer alan Keiichi Ohnaka, “Antares benzeri yıldızların ömürlerinin son safhasında nasıl kütle kaybettikleri sorusunun yarım yüzyıldız ortaya çıkarılmayı beklediğini” belirtti. Ohnaka, “VLTI, Antares’in genişleyen atmosferindeki gaz hareketlerini direkt ölçebilen tek tesis. Ölçümler sayesinde cevabını aradığımız sorunun cevabına yaklaşabiliriz. Bir sonraki soru, bu türbülanslı hareketleri neyin tetiklediği” dedi.
Ölmekte olan yıldız karadelik olarak yeniden doğdu
Antares’te ilginç dinamikler mevcut
VLTI, 8.2 metrelik ‘Birim Teleskoplar’ ve 1.8 metrelik ‘Yedek Teleskoplar’ ile oluşturulan bir teleskop dizinini temsil ediyor. Enterfrometre yöntemiyle kızılötesi ışınları toplayan teleskoplar, 200 metre genişliğinde bir sanal gözlemevi ortaya çıkarıyor. Bu sayede, çok uzaklardaki kozmik yapıların yüksek çözünürlüklü görüntüleri elde edilebiliyor. Elde edilen görsel, Güneş’in dışında bugünde dek bir yıldız için oluşturulan Gökbilimciler, Güneş’ten sonra ilk kez Antares için benzer bir harita hazırlandığını not düştü.
Araştırmacılar, kırmızı süper dev yıldızın gaz hareketlerine ait detaylı verileri incelediğinde beklemedikleri bir detay ile karşılaştı: Yıldızın merkezinden çok uzak bir noktada düşük yoğunluklu gaz türbülansı yaşandığı fark edildi. Normalde Güneş’te olduğu gibi konveksiyon (ısınan gazın hareket etmesi) bir su ısıtıcıda olduğu gibi merkezden yüzeye doğru yaşanır. Ancak sıcak plasma balonlarının konveksiyonu, Antares’in tuhaf atmosferini açıklamaya yetmiyor. Bu aşamada, Antares gibi dev yıldızlarda materyal hareketlerini etkileyen değişik faktörler olduğu düşünülüyor.
Ohnaka, yaptıkları araştırmanın astrofizik alanında yeni bir boyutu temsil ettiğini ve Güneş ötesi yıldızların atmosferlerindeki hareketleri daha iyi anlayabileceklerini ifade etti.
Antares roketinin HD patlama görüntüleri
