Cuma, Kasım 15, 2024
More

    İnsanlık yok olduğunda geriye kalacak mega yapı

    Modern teknolojinin imkanlarıyla inşa edilen mega yapıların en güzel örneklerini astronomi alanında bolca görüyoruz. Çin’in inşa ettiği FAST teleskobunun yanı sıra inşası devam eden Avrupa Çok Büyük Teleskobu buna bir örnek.

    Evren’in uçsuz bucaksız köşelerini keşfetmek için gereken devasa yapıların yanı sıra, yavaşlamadan artan dünya nüfusunun dertlerini çözecek mega yapılar da yapılıyor. Yine bir tanesi, Çin’de hizmete geçecek olan çöp atık tesisi.

    Oldukça uzun olan mega yapı listesine kronolojik olarak bakıldığında ise es geçilmesi mümkün olmayan bir yapı var ki, hem kısıtlı teknolojik imkanlarla hem de küresel ekonomik bunalımın tavan yaptığı yıllarda inşa edilmesiyle ayrı bir yere sahip. Dün Reddit’te gördüğüm ve aşırı trafikten çöken sayfada yer alan bilgiye göre, Hoover Barajı 10 bin yıl sonra bile yeryüzünde kalacak nadir yapılardan biri olacak.

    hoover_map

    Hoover Barajı’nın kısa tarihi

    Yüksekliği 221, uzunluğu ise 379 metre olan barajın 1931’de başlayan inşası beş yıl sonra tamamlandı. Söz konusu yıllarda 49 milyon dolara mal olması planlanan proje, Büyük Buhran’ın neden olduğu enflasyon nedeniyle 836 milyon dolara fırladı. Barajın keşif çalışmaları ve inşasında toplam 112 kişi hayatını kaybetti.

    Discovery News’te muhtemelen rastladığınız ve şu an birçoğu aklınızda kalmayan bilgileri tazelemek gerekirse, Hoover ABD’nin Doğu yakasındaki birçok eyalete enerji sağlamakla yükümlü. Üretilen enerjinin yüzde 53.5’i California, yüzde 18.9’u Arizona, yüzde 23.3’ü ise Nevada’ya gidiyor. Los Angeles Hoover’ın ürettiği enerjinin yüze 18.9’unu tek başına yerken, Nevada’ya giden enerjinin büyük kısmı şüphesiz Las Vegas’a aktarılıyor.

    Black Kanyon'un 1904'teki görünümü. [Wikipedia]
    Black Kanyon’un 1904’teki görünümü. [Wikipedia]
    Barack Obama’nın 2011’de onayladığı yasaya göre, barajın enerji tedarik süresi 2067 yılına kadar uzatılmış. Hover’ın ürettiği enerjinin yüzde 5’inin ise topraklarından edilen ve yok olma noktasına getirilen yerel Amerikalılara satılması imkanı sunulmuş.

    Barajın yıllık üretimi olan 4.2 milyar Kw/s enerji, yaklaşık 2,998,000 beygir gücüne denk geliyor. Hoover’da birçoğu 1980’lerde yenilenen 17 türbin enerji üretiminden sorumluyken, iki küçük türbin de barajın kendisine enerji veriyor.

    Çalışmasını midyeler durduracak

    Colorado Nehri üzerindeki Black Kanyon’da yer alan Hoover Barajı, tamamen insan eli çekildiğinde en erken birkaç ay içinde üretimi durdurabilecek bir kapasiteye sahip. Barajda çalışan bazı mühendisler, Hoover’ın devam edecek su akışıyla birkaç yıla kadar kendi başına elektrik üretebileceğini öne sürüyor.

    Hoover’ın durmasına neden olacak temel etken ise Colorado Nehri’nde bolca bulunan Dreissena bugensis adlı midye türü olarak gösteriliyor. Kuzey Amerika’da avcısı bulunmayan midye, düzenli olarak barajın boru sisteminden temizleniyor.

    İnsanlardan arınan bir Dünya’da ise zamanla boruları tıkayacak midyeler, türbinlerin aşırı ısınmasına ve bir noktadan sonra faaliyeti durdurmasına neden olacak.

    [Wikipedia]
    [Wikipedia]

    İnsanlığın en büyük anıtlarından biri

    Dev bir kanyonu binlerce işçinin oymasıyla ortaya çıkarılan Hoover Dam, 2,484,000 metreküp çimento dökülerek inşa edildi. Aynı miktar, 930 metrekarelik bir alanda 4 km uzunluğunda bir anıt dikmek için yeterli.

    Hoover’ın süper dayanıklı olmasını sağlayan faktör, tek bir kalıp halinde olmaması. Yani, parça parça dökülen beton kalıplarının birleşmesinden oluşan bir yapı. Bu sayede, tek bir parça olması halinde sertleşmesi 125 yıl alacak yapı, 2 yıl içinde tamamlandı (beton dökme süreci).

    Dikdörtgen şeklinde belirlenen ve ayrı ayrı doldurulan bloklar, buz gibi suyun geçtiği kanalların yardımıyla kısa sürede soğutuldu ve ortaya Hulk’ın bile ortadan ikiye ayıramayacağı bir duvar çıktı.

    Hoover'ın iskeletini oluşturan beton kalıplar. [Wikipedia]
    Hoover’ın iskeletini oluşturan beton kalıplar. [Wikipedia]
    İnsarlardan temizlenmiş bir gezegende Hoover, türbinlerinin durmasının ardından su akışını keseceği için Colorado Nehri’nin de zamanla kurumasına neden olacak. Barajın rezervuarı olan Mead Gölü ise zamanla taşarak bir şekilde yolunu bulan bir akıntı oluşturacak. Binlerce yıl içinde su ve rüzgar erozyonunun yanı sıra depremler Hoover’ın yavaş yavaş parçalanmasına neden olacak. Yine de, binlerce yıl sonra Hoover insanlardan geriye kalan nadir yapılardan biri olarak yeni medeniyetlere bizim hakkımızda bir fikir verecek.

    Binlerce yıllık gök haritası saklı

    Her yıl binlerce turist çeken Hoover Barajı, birçok eşi bulunmayan sanat eserine de sahip. Bir tanesi, heykeltıraş Oskar J.W Hansen tarafından yapılan yıldız haritası zemini.

    Zidbits sitesinde yer alan bilgiye göre, zemindeki yıldızların her birinin büyüklüğü, insan gözüne 305 trilyon kilometreden görünecekleri kadar. Yani neredeyse görülemeyecek büyüklükteler. Dahası, gök cisimleri o kadar muntazam yerleştirilmiş ki, Kutup Yıldızı’nın 14 bin yıl sonra geleceği konumu haritaya bakarak hesaplamak mümkün.

    Yıldız haritası kimin fikriydi acaba?

    Ana zemindeki yıldız haritası. [Wikipedia]
    Ana zemindeki yıldız haritası. [Wikipedia]
    Ana görsel: By Ansel Adams – This tag does not indicate the copyright status of the attached work. A normal copyright tag is still required. See Commons:Licensing., Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=15325328

    EN COK OKUNANLAR

    İlgili Makaleler