Kuiper Kuşağı, 4.6 milyar yıl önce oluşan Güneş Sistemi’nin donmuş sırını temsil ediyor. Sayısız buzul cismin saklandığı karanlık bölgeyi keşfeden New Horizons, Plüton sistemini keşfettikten sonra 1 Ocak 2019’da 2014 MU69 kuyrukluyıldızının yörüngesine ulaşacak. New Horizons, Neptün ötesi cisimler hakkındaki aşırı az bilgilerimizi biraz güncellemek için yol alırken, Hubble ve diğer uzay teleskopları da yavaş olsa da yeni keşiflerde bulunmaya devam ediyor.
Plüton ve Ceres’in ardından Güneş Sistemi’nin en büyük üçüncü cüce gezegeni, Kuiper Kuşağı’nda yer alan 2007 OR10. Cüce gezegen bugüne dek Kepler, Herschel ve Hubble uzay teleskopları tarafından gözlemlendi. Hubble tarafından elde edilen en son fotoğraflar, 2007 OR10’un yörüngesinde bir uydu olduğunu kesinleştirdi. Bulgular, Kuiper Kuşağı’nda çapı 1,000 km olan cisimlerin çoğunun en az bir uyduya sahip olduğuna işaret ederken, Güneş Sistemi’nin oluşumu hakkında da yeni bilgiler sundu.
Macaristan’ın Konkoly Gözlemevi’nden Csaba Kiss, “Sedna dışında bugüne dek Kuiper Kuşağı’nda keşfedilen cüce gezegenlerin hepsinin uyduya sahip olduğunu” belirtti. Bu bulgu, bu cüce gezegenlerin milyarlarca yıl önce oluşmuş olduğuna ve Kuiper’deki çarpışmaların sanılandan çok daha sık yaşandığına işaret ediyor.
Araştırmacılara göre Kuiper fazlasıyla kalabalık bir bölge olduğu için çarpışmalar Güneş Sistemi’nin iç kısmına kıyasla çok daha fazlaydı. ABD Uzay Teleskobu Bilim Enstitüsü’nden John Stansberry, “Çarpışan cisimler çok farklı kütlelere sahipti. Büyük olanlar, çekim güçleriyle daha küçük olanların yörüngelerini bozuyordu” ifadesini kullandı. Yörüngelerinden çıkarak bağıl hızları artan küçük gök cisimlerinin birçoğu, nihayetinde diğer cisimlerle çarpışmaktan kurtulamadı.
Yaşanan kaosta öne çıkan kritik unsur, gök cisimlerinin birbirleriyle ne çok hızlı ne de çok yavaş çarpışmış olması. Eğer çarpışma çok hızlı ise sistenin dışına çıkacak birçok ufak enkaz oluştururdu. Eğer çok yavaş olsaydı, ortaya sadece çarpışma krateri çıkardı. Örneğin, Jüpiter’in çekim gücünün etkisiyle yok edici çarpışmaların yaşandığı Asteroid Kuşağı, kayalık enkaz ile dolu bir yer.
Dokuz üyesi olan özel kulubün içinde
2007 OR10’un yörüngesindeki uydu, ilk kez Hubble’ın Geniş Alan Kamerası 3 tarafından çekilen fotoğrafların yer aldığı arşiv gözden geçirildiğinde fark edildi. Cüce gezegenin bir uydusu olabileceği düşüncesi, ilk kez Kepler Teleskobu verileri ile elde edilmişti. Kepler, 2007 OR10’un 45 saat süren yavaş bir dönüş süresi olduğunu hesaplamıştı. Kuiper’deki birçok gök cisminin kendi eksenindeki dönüş süresi 24 saatin altında olduğu için araştırmacılar Hubble arşivlerini karıştırmaya karar verdi. 2007 OR10’un dönüş hızını yavaşlatan faktörün bir uydu olabileceği düşünüldü. Ancak Hubble’ın ilk fotoğraflarında beliren uydu benzeri cisim çok sönük kalıyordu.
Hubble’ın bir yıl arayla elde ettiği fotoğraflar uydunun varlığını neredeyse doğruladı ancak uydunun yörüngesini belirlemeye yetecek miktarda veri toplanamadı. Stansberry, yörüngeyi bilmedikleri için uydu ile yavaş dönüş hızı arasındaki bağlantının belirsiz olduğunu söyledi.
Gökbilimciler belirsizliği aşmak için Herschel Uzay Gözlemevi’nin kızılötesi verilerine dayanarak 2007 OR10 ile uydusunun çaplarını hesapladı. Cüce gezegenin çapının 1,500 km, uydusunun ise 250-400 km arasında olduğu tahmin ediliyor. Plüton gibi bozuk bir yörüngesi olan 2007 OR10, buna rağmen Güneş’ten Plüton’un olduğu mesafeden üç kat daha uzakta yer alıyor.
2007 OR10, dokuz cüce gezegenin yer aldığı özel bir kulubün üyelerinden biri. Bu dokuz gök cisminden, sadece Plüton ve Eris 2007 OR10’dan büyük. Cüce gezegen, 2007 yılında Güneş Sistemi’nin uç noktalarındaki gök cisimlerini keşfetmek için kurulan ekipte yer alan Meg Schwamb, Mike Brown ve David Rabinowitz tarafından keşfedildi. Keşif, Palomar Gözlemevi’ndeki Samuel Oschin Teleskobu ile yapılmıştı.
2007 OR10 hakkındaki en son veriler, The Astrophysical Letters dergisinde yayımlandı.
