Gökbilimciler en güçlü yıldız fırtınalarının kaynaklarından biri olan taç kütle atımını ilk kez Güneş dışındaki bir yıldızın atmosferinde tespit etmeyi başardı.
Güneş’te gerçekleşen en güçlü manyetik etkileşim taç kütle atımı olarak biliniyor. Güneş’in atmosferinden çok kuvvetli plazma kütleleri saçmasını temsil eden taç kütle atımı, şiddetli kozmik fırtınalara sebep oluyor.
İtalyan ve ABD’li araştırmacıların başını çektiği araştırmada, ilk kez Güneş dışındaki bir yıldızda yaşanan taç kütle atımı gözlemlendi. NASA Chandra X-ray uzay teleskobu kullanılan araştırmada, Dünya’dan 450 ışık yılı ötedeki HR 9024 adlı yıldız gözlemlendi. Gözlemlerde dev plasma baloncuklarını temsil eden X-ray parlamaları tespit edildi.
Gökbilimciler, HR 9024’ün uzay boşluğuna 1.2 milyar ton plazma saçtığını açıkladı. Söz konusu rakam Güneş’te bugüne dek yaşanan en güçlü taç kütle atımının 10,000 katına denk geliyor.
Öte yıldızdan saçılan plazmanın sıcaklığının ise 10 ile 25 milyon derece arasında değiştiği, sıcalığın artalıp azaldığı belirtildi.
Palermo Üniversitesi’nden Dr. Constanza Argiroffi, “Bugüne dek Güneş üzerinde yapılan gözlemlerin HR 9024’ten saçılan radyasyondan yüzbinlerce kat düşük olduğunu ancak benzeri olmayan son veriler ile parlamalardaki ana etkileşimin katı olduğunı anladıklarını” belirtti.
Argiroffi, gözlemlere ait bir önemli not daha ekledi:
“Parlamamanın ardından, sadece 3.9 milyon derece sıcaklığın olan soğuk plazma yıldızdan yükseldi ve saatte 300,000 km hızla ilerledi… Bu veriler taç kütle atımı ile ortaya çıkan parlama arasındaki etkileşimin tam olarak ortaya koymasını beklediğimiz durum.”
Nature Astronomy dergisinde yayımlanan araştırmada, tahminlere uymayan tek bulgu parlamanın hızı oldu. Plazma yıldızın yüzeyinden saniyede 100 ile 400 kilometre arasındaki bir hızda ilerledi. Her ne kadar kulağa çok yüksek gelse de astronomlar daha yüksek bir hız bekliyordu. Bu bulgu, HR 9024’ün atmosferinin düşünüldüğü kadar güçlü olmadığına işaret etti.
G-tipi bir dev olan HR-9024, Güneş’in üç katı kütleye, 843 katı hacme sahip. Astronomların çalışmalarında tercih edilmesinin sebebi ise bilinen en aktif yıldızlardan biri olması.
