Avustralya’nın en büyük radyo teleskobunda 17 yıldır tespit edilen ve bir türlü kaynağı çözülemeyen sinyallerin kaynağı nihayet bulundu. Esrarengiz sinyallerin uzaylılardan değil bir fırından geldiği anlaşıldı.
Avustralya’nın ulusal bilim kurumu olarak bilinen CSIRO’ya bağlı Parkes radyo teleskobu, 1998’den bu yana kaynağı bir türlü anlaşılamayan sinyaller tespit ediyordu. CSIRO’da astrofizik bölümü başkanı Simon Johnston, ‘peryton’ olarak adlandırılan sinyallerin ‘teleskobun yer aldığı 5 km’lik alandan geldiğini, yılda bir veya iki kez belirmesi sebebiyle yıldırım düşmesi sonucu oluştuğunu düşündüklerini’ söyledi.
Bilim insanları, 1 Ocak 2015’te sinyalleri tarayan yeni bir alıcı kullanmaya başladı. Alıcı, 2,4 GHz şiddetindeki sinyallerin, CSIRO çalışanlarının öğlen yemeklerini ısıtmak için kullandıkları mikrodalga fırından geldiğini ortaya çıkardı.
Yapılan denemeler ise mikrodalganın neden sadece bir-iki defa sinyalleri bozduğunu açıkladı. Eğer ısıtma sona ermeden yemeğe bakmak için kapak açılırsa, peryton’lar devreye giriyordu. Aksi takdirde mikrodalga sinyal göndermiyordu.
CSIRO, genelde uzaktan kontrol edilen bir teleskop olsa da, tesiste görevli çalışanlar mevcut. Guardian’da yer alan habere göre, çalışanlar yemeklerini ve kahvelerini ısıtmak için mikrodalgadan yararlanıyor. Ancak 17 senedir aynı fırın mı kulllanılıyor, bunun cevabı mevcut değil.
Ne ilk ne de son
Mikrodalga fırının teleskobun kafasını karıştırmasında bir ikinci sebep da var. O da, çakışmanın sadece teleskop mikrdalga fırının yönüne çevrildiğinde yaşanması.
Bilimsel açıklaması rapora dökülen olay, astronomi dünyasında ilk olmadığı gibi muhtemelen son da olmayacak. Yeni Güney Galler eyaletinde hayata geçirilmesi planlanan kömür damarı projesinin bölgede ‘ışık kirliliğini’ artırabileceği ve Siding Spring optik gözlemevindeki çalışmaları olumsuz etkileyebileceği düşünülüyor.
Johnston, Apollo 11’in Ay’a inme görevinde rol oynayan Parkes radyo teleskobunun FM radyo, dijital televizyonlar, mobil cihazlar ve internet nedeniyle sinyal bozukluğu yaşayabileceğini belirtti. Hatta, yerdeki ‘radyo gürültüsü’ o kadar yüksek ki, Sdyney’de bir gözlemci olsa teleskoptan yayılacak astronomik sinyalleri tespit etmesi neredeyse mümkün olmayacak.
Johnston, Parkes’ta yaşanan benzer bir hadisenin 1967’de Fransa’nın güneybatısında yer alan Haute-Provence Gözlemevi’nde yaşandığını, spektrografta uzayda kaynaklandığı düşünülen potasyum izlerinin aslında yakınlarda çakılan kibritlerden geldiğini söyledi (kibrit ucu oksitleyici olarak potasyum klorat içeriyor).
İnşa edildiği 50 yıl öncesinde Avustralya’nın kuş uçmaz kervan geçmez bir noktasında olan Parkes, şimdi gürültü çemberinin içinde. Johnston, 2016’da tamamlanması beklenen Australian Square Kilometre Array Pathfinder (ASKAP) teleskobuyla bu sorunu aşacaklarına inanıyor.
