Avrupa Uzay Ajansı (ESA), İsviçre merkezli ClearSpace girişimi ile yaptığı 103 milyon dolarlık tarihi anlaşma ile 2025 yılında tek bir uzay enkazının yörüngeden temizlenmesini amaçlıyor.
Uzay çöplüğünün uzay keşfi ve gelecekteki uydu görevleri için büyük riskler taşıdığını biliyoruz. Nihayetinde uzay-havacılık sektörünün en yeni ve kritik alanlarından bir tanesi de yörüngeden enkaz temizlemek olacak. Bu aşamada, ESA 2025 için başlangıç niteliği taşıyan özel bir görev gerçekleştirmeyi planlıyor.
ESA, ClearSpace ile geçtiğimiz hafta yapılan anlaşmanın, “yörüngeden enkaz kaldırılmasına yönelik ilk görevi temsil edeceğini” açıkladı. Temelleri Lozan Federal Politeknik Ünivertesi (EPFL) tarafından atılan ClearSpace, Almanya, Çekya, İsveç, Polonya ve diğer Avrupa ülkelerindeki iş ortakları ile tarihi enkaz görevini üstlenecek.
ESA tarafından seçilen özel enkaz ise Vega İkincil Taşıma Yükü Adaptörü (veya Vespa). 112 kg ağırlığındaki uzay aracı 2013 yılında Proba-V uydusunu yörüngeye bıraktığından bu yana amaçsız bir şekilde alçak yörüngede dolanmaya devam ediyor. Bu haliyle, yörüngede faal haldeki uydular ve Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) için tehlike arz ediyor.
103 milyon dolar (86 milyon euro) harcanacak ClearSpace-1 görevi, gelecekte birçok defa tekrarlanması planlanan uzay enkazı yakalama ve indirme görevinin ilk denemesi olacak. Eğer planlar yolunda giderse, ESA uzay-havacılık sektöründe yeni bir ticari alanı hayata geçirmiş olacak.
ClearSpace tarafından geliştirilen enkaz toplama çözümü, bir uzay aracı ve “Vespa uzay aracını yutacak” bir ağ içeriyor. Ağın hedefini yakalayabilmesi içi nesnelerin saatte 28.000 km hıza ulaşabildikleri yörüngede mükemmel bir zamanlama gerekecek. Aksi takdirde ağ yakalaması gereken nesneye çarparak beklenmedik bir kazaya neden olabilir. Ağ beklendiği gibi avını yakalarsa, ClearSpace uzay aracı yükü ile Dünya’nın atmosferine düşmeye başlayacak ve beraber yanarak yok olacaklar.
ESA verilerine göre, uzay ajansı tarafından şu an yörüngede takip edilen enkaz sayısı 22.300. Her sene yörüngeye ateşlenen roketler ve devre dışı kalan uydular düşünüldüğünde, alçak yörüngede ISS, astronotlar ve aktif uzay araçları için tehdit giderek artıyor. Dahası, yerden yapılan gözlemlerin kalitesini etkileyen kirlilik de çoğalıyor. ClearSpace, yaptığı açıklamada “gelecek nesillerin uzay altyapılarından yararlanabilmesi ve uzay keşfine devam edebilmesi için enkazın temizlenmesi gerektiğini” belirtti. Girişim, yapacakları görev ile “uzay keşfinin uzun süreli sürdürülebilirliğini belirgin ölçüde artıracak teknik yetenek ve ticari kapasiteyi ortaya koymak istediklerini” ifade etti.
ClearSpace, enkaz yakalamak için koni şeklinde bir ağ geliştirmekle meşgul. Öte yandan, uzay enkazı temizleme sektörüne adım atmayı hedefleyen diğer girişimlerin de çalışmaları mevcut. RemoveDEBRIS, enkazları zıpkın ile yakalamayı planlayan bir girişim örneği. Eğer ağ ve zıpkın ile enkazları yakalamakta başarılı olursak, uzay keşfinin geleceği adına oldukça olumlu bir adım atılacağını söyleyebiliriz.
Kaynak: Gizmodo
