En yakın yıldızın yörüngesindeki gezegende yaşam olabilir

Avrupa Güney Gözlemevi (ESO) tarafından Ağustos ayında keşfi duyurulan Proxima b, insanlığın gelecekte koloni kurması için en ideal yerlerden biri olabilir.

Güneş’in en yakın komşusu Proxima Centauri’nin yaşanabilir bölgesinde (Goldilocks zone) yer alan Proxima b, The Astrophysical Journal Letters dergisinde yayımlanan araştırmaya göre yüzeyinde sıvı su barındırıyor olabilir.

Marsilya Astrofizik Laboratuvarı (CNRS/Aix-Marseille Université) arştırmacıları, Proxima b’nin boyutu ve yüzey özelliklerinin yaşamı destekler nitelikte olduğunu belirtti.

Uluslararası araştırmacılardan oluşan ekip, Proxima b’nin yüzeyinin tamamen okyanusla kaplı olabileceğini belirtti. Proxima b’deki sıvı su, Jüpiter ve Satürn uydularının buzul yüzeyi altındaki okyanuslara benzerlik gösteriyor olabilir.

Araştırmacılar, Proxima b’nin kimyasal bileşiğinin ise Merkür’e benziyor olabileceğini belirtti. Yani, gezegenin metal çekirdeği toplam kütlesinin üçte ikisini temsil ediyor olabilir.

Eksik bilgiler çok fazla

Proxima Centauri, şu ana kadar tek gezegen barındıran bir sistem olarak biliniyor. Yeni ölçümler, Proxima Centauri b veya kısaca Proxima b’nin Dünya’nın 1.3 katı kütleye sahip olduğunu gösteriyor. Gezegenin yıldızına olan mesafesi ise 0.05 AU (Güneş-Merkür mesafesinin 10’da biri). Bu mesafeye karşılık, Proxima Centauri’nin Güneş’in 10’da biri kütleye sahip ve daha soğuk bir kırmızı cüce olması, Proxima b’nin sıvı suya sahip olabilmesi için en ideal ısıyı sunuyor.

Proxima b’nin yüzey özellikleri ve bileşenlerini anlayabilmek için gezegenin yıldızı önünden geçiş yapması gerekiyor. Geçiş esnasında çapı ölçülebilen dış gezegenlerin birçok özelliği de ortaya çıkıyor. Ancak Proxima b’nin geçişi gözlemlenmiş değil.

Çap bilinmiyor olsa da, eğer gezegenin kütlesi ortaya çıkarılırsa kimsayal bileşenler analiz edilebilir. CNRS/Aix-Marsilya Üniversitesi ve ABD Cornell Üniversitesi tarafından kullanılan bu yöntemde, iç yapısına ait model kullanılarak Proxima b’yi oluşturabilecek bileşenler tespit edilmeye çalışılıyor. Bu şekilde, gezegenin çapına işaret edecek değerler bulunuyor.

Kaskatı bir gezegen olabilir

Araştırma ekibi tarafından oluşturulan simülasyonlarda, bugüne kadar keşfedilen ve yaşam ihtimali bulunduran dış gezegenlerden alınan bilgiler kullanıldı. Simülasyona metalik çekirdek ve kayalık mantoya sahip gezegenler ile bileşiğinde büyük miktarda su bulunduran gök cisimleri eklendi.

Tüm bu değerlendirmeler, Proxima b’nin sahip olabileceği çeşitli özelliklere işaret etti. Gezegenin çapı, Dünya’nın 0.94 veya 1.40 kat aralığında olabilir. Proxima b’nin sahip olabileceği en küçük çap ise 5,990 kilometre olarak belirlendi.

Gezegenin çap tahmini, kütlesinin yüzde 65’nin metalik çekirdekten oluştuğuna işaret ediyor. Geri kalan kısım ise ağırlıklı olarak silikat içeren kayalık mantodan oluşuyor. Bu iki katman arasındaki sınırın ise yüzeyin 1,500 km derinliğinde olduğu düşünülüyor. Bu tahminler, Proxima b’nin tıpkı Merkür gibi kalın metalik çekirdeğe sahip bir gezegen olduğunu gösteriyor.

Yukarıdaki model, Proxima b’de su varlığını içermiyor.

Su yoğunluğu Dünya’dan fazla mı?

Dünya’da suyun miktarı gezegenimizin kütlesinin 0.05’ini geçmiyor. Proxima b için geçerli olan bir diğer model, 8,920 km çapında ve kaya/su yoğunluğunun 50/50 olduğu şeklinde. Bu modelde, Proxima b yüzeyinin 200 km altında var olan tek bir okyanusa sahip olabilir.

Bu okyanusun derinliklerinde, basınç çok yüksek olacağı için sıvı su 3,100 km derinlikteki çekirdek-manto sınırına ulaşana kadar buza dönüşebilir. Bu tür bir senaryoda, tıpkı Dünya’da olduğu gibi Proxima b’yi ince bir gaz atmosfer sarabilir. Böylece, gezegendeki yaşam imkanı daha da artacaktır.

Ne olduğunu bilmek çok zor

Gelecekte yapılacak detaylı gözlem ve analizler öncesinde, Proxima b’nin tamamen kuru mu yoksa sulak bir gezegen mi olduğunu anlamak çok zor. Çapın kesin olarak bilinememesi, gezegenin jeolojik ve kimyasal yapısını anlamayı zorlaştırıyor.

İleride yapılacak çalışmalar ile magnezyum, demir ve silikon gibi ağır elementlerin de bulunması Proxima b’nin kimyasal bileşenini daha da karmaşık kılacak. Su bulunması halinde, Güneş’ten daha güçlü morötesi ve X-ray radyasyonu saçan Proxima Centauri’nin neden olduğu buharlaşmanın etkileri de anlaşılmaya çalışılacak.