En yakın Dünya benzeri gezegen Proxima b’ye nasıl gideceğiz?

Alpha Centauri AB çift yıldız sisteminin komşusu olan Proxima Centauri’de yapılan Dünya benzeri gezegen keşfi, küresel uzay ajanslarının uzay keşfi planlarında büyük değişikliklere yol açabilir.

Yeni keşfedilen gezegen, Proxima b, Güneş’e en yakın yıldız olma özelliği taşıyan Proxima Centauri’nin yaşanabilir bölgesinde yer alıyor. Proxima Centauri, Erboğa Takımyıldızı’nda (Centaurus), Dünya’dan 4.22 ışık yılı (40 trilyon kilometre) mesafede yer alıyor.

Her ne kadar kulağa çok çılgın bir mefade gibi gelse de, insanın doğasındaki keşfetme arzusu (ve Dünya’dan kurtulma çabası) Proxima Centauri’ye 20 yılda gitmemizi sağlayacak teknolojilerin peşinde koşuyor. Kırmızı cüceye insanlar bir gün ulaşır mı bilinmez ama çok sayıda keşif aracının çıkacağı yolculuk öncesinde rakamlara bakmak söz konusu mesafe hakkında bize net bir fikir verebilir.

Geleneksel uzay araçları için ne kadar sürerdi?

New Horizons uzay aracı, Plüton’a 9,5 yıl süren 4.8 milyar km’lik yolculuğunu 14 Temmuz 2015’te tamamlamış ve Kuiper Kuşağı’nın başlangıç noktasına erişen ilk uzay aracı olmuştu.

Saatte ortalama 84000 kilometre hızla yolculuk eden New Horizons eğer Proxima Centauri’ye gönderilseydi, yıldıza ulaşması 54,400 yıl alacaktı.

Güneş Sistemi’ndeki bir diğer yeni nesil kaşif, geçtiğimiz ay Jüpiter’in yörüngesine ulaşan Juno oldu. Saatte 265000 kilometre gibi süper bir hızla seyahat eden Juno, Proxima Centauri’ye sadece 17,157 yılda ulaşabilirdi.

Keşif araçları düşünüldüğünde Proxima Centauri’ye 20 yıl veya daha aşağı sürelerde erişmek mümkün gibi görünüyor. Ancak şu da not düşülmeli ki, insanlı bir uzay aracını Juno’nun sahip olduğu bir hıza eriştirmenin bir yolu henüz yok.

Proxima b’ye yolculuk için ilk plan hazır

Rus milyarder Yuri Milner ve İngiliz teorik fizikçi Stephen Hawking tarafından duyurulan Breakthrough Initiative, yıldızlararası yolculuklar yaparak Dünya dışı yaşamı keşfetmeyi amaçlayan birçok projeye destek veriyor. Proxima b’nin keşfiyle adı en çok öne çıkan proje ise Starshot.

Asıl hedefi Alpha Centauri’ye keşif aracı göndermek olan Starshot, ESO’nun tarihi açıklamasının ardından hedefini Proxima Centauri olarak değiştirdi. Yıldıza gidecek uzay araçları ise alışageldiklerimizden çok farklı: Dünya’da konumlanan çok güçlü bir lazer ile harekete geçirilen, su inceliğinde bir yelkenli.

Yelkenki uzay aracını ateşleyecek lazer, Starshot uzay araçlarını ışık hızının yüzde 20’sine (saatte 215.85 milyon km) ulaştıracak. Eğer başarılı olunursa, Starshot yelkenlileri Proxima Centauri’ye 20 ile 25 yıl arasında ulaşabilir.

Proxima Centauri’ye 20 yıl içinde gidebilecek olsak da, oradan veri toplamak hiç kolay olmayacak.

Ne zaman hazır olacak?

Breakthrough Prize Foundation Başkanı Pete Worden, ESO’nun Proxima b keşfini duyurduğu 24 Ağustos’ta basın toplantısı düzenleyerek Starshot sisteminin hazırlanması için bir grup bilim insanının çalışmaya hazır olduğunu belirtti.

Worden, buna rağmen tam ölçekli uzay araçlarının hazırlanması için önlerinde en az 20 yıl olduğunu sözlerine ekledi:

Bir nesil içerisinde nano uzay araçlarını hazırlamanın mümkün olacağını söyleyen Worden, 20-25 yıl içinde Proxima Centauri’ye keşif yolculuğuna başlayabileceklerini ifade etti.

Starshot uzay araçlarının, Büyük Hadron Çarpıştırıcısı inşa etmekle aynı maliyete geleceği tahmnin ediliyor. Kısaca, projenin minimum maliyeti 10 milyar dolar. Mars’ta dört yıldır keşifler yapan Curiosity ve halefi 2020 Mars’ın maliyetleri ise 2.5 milyar dolar (2020 biraz daha pahalı).

Dikkat edilmesi gereken nokta, Proxima Centauri sistemine bir uzay aracı göndermeden önce ilk olarak hedef hakkında olabildiğince bilgi toplanması. Avrupa Çok Büyük Teleskobu (E-ELT) ve James Webb Uzay Teleskobu gibi yeni nesil yer ve uzay teleskopları, önümüzdeki 10 yıl boyunca Proxima b ve yıldızı hakkında belirleyici bilgiler toplamakla meşgul olacak.

Worden, ‘ESO ve diğer gözlemevleri ile çalışarak Proxima Centauri hakkında olabildiğince bilgi toplayacaklarını, insan yapımı ilk uzay aracını göndermeden önce yaşama olanak verip vermediği hakkında emin olmak istediklerini’ söyledi.

Önümüzdeki yıllarda yapılacak yoğun gözlemler, aynı zamanda Proxima Centauri ile arasında 0.12 ışık yılı mesafedeki (Dünya’dan 4.37 ışık yılı) Alpha Centauri AB yıldızları hakkında da bilgi toplayacak.

Yakından bakmayı kim istemez?

New Horizons’ın Plüton sisteminden geçerken elde ettiği veriler, hiç tanımadığımız bir dünyanın tahminlerimizin çok ötesinde olduğunu göstermiş ve paha biçilmez bilgilere ulaşmamızı sağlamıştı.

Dawn’ın cüce gezegen Ceres hakkında elde ettiği yığınla bilginin ardından, benzer bir heyecanı Juno ile Jüpiter sisteminde yaşayacağız. Hiç şüphe yok ki, Proxima Centauri sistemine erişmek insan ömrüne bedel bir başka keşif olacak.

Ancak hazırlık aşamasının ardından ele alınması gereken başka detaylar da var. Bir uzay aracının 20-25 yılda Proxima Centauri’ye ulaştığını varsaysak bile oradan gönderilecek sinyallerin Dünya’ya ulaşması 4.22 yıl sürecek. Bu durum, Starshot uzay araçlarının Dünya’ya ne kadar bilgi gönderebileceği sorusunu belirsiz kılıyor.

SETI Enstitüsü’nden Seth Shostak, Space.com’a yaptığı yorumda ‘son derece ince olacak Starshot uzay araçlarının nihayetinde çok küçük alıcılar taşıyabileceğini ve Proxima Centauri yıldız sistemi hakkında çok temel bilgiler toplayabileceğine’ dikkat çekti.

Dahası, 20 yıl ve üzerindeki süreçte alıcıların kozmik radyasyondan zarar görme olasılığı da çok yüksek. Bu şartlar ele alındığında, belki de çok güçlü uzay teleskopları kullanmak bir keşif aracından daha mantıklı olacak?

NASA Astrobiyoloji Enstitüsü’nden Penolope Boston ise önümüzdeki 20 yılda çok küçük ve güçlü alıcıların geliştirilebileceğine inanıyor. Proxima b’nin yüzeyini incelememizi sağlayacak yeni nesil bilimsel donanımlarım yatırım yapmaya değeceğini belirten Boston, bu sayede çok farklı ve spesifik yaşam alanlarının keşfedilebiceğini belirtti. Boston, Proxima b gibi bir gezegenin teleskoplar ile yeterli çözünürlükte görüntülenmesinin mümkün olmayacağını savunuyor.

Proxima b artık astronomi dünyasının önemli bir parçası. Birçoklarının da teleskopla bakmak yerine oraya bir uzay aracı göndermeyi isteyeceği kesin.