Dünya’yı 10 bin yıl besleyecek yakıt: Helyum-3

ABD, Avrupa, Rusya ve Çin’in koloni kurmayı planladığı Ay, 2020’li yıllarda büyük güçler arasında yeni bir savaş çıkarabilir. Siber savaş alanında yaşanan küresel savaşın yörüngeye taşınmasına neden olabilecek sebep ise dünyayı ekonomik krizden çıkarabilecek potansiyele sahip olan helyum-3 izotopu.

Helyum’un iki proton ve bir nötron taşıyan, radyoaktif olmayan izotopu, Dünya’da çok nadir bulunuyor ve başlıca nükleer füzyon araştırmaları, MRI (manyetik rezonans görüntüleyici) ve plütonyum tarayıcılarında kullanılıyor. Güneş’te kopan her fırtınada bol miktarda uzaya saçılan helyum-3, Dünya’nın manyetik alanı tarafından dışarıda tutulsa da, atmosferi bulunmayan Ay’da bol miktarda bulunuyor.

Kömüre dayalı sanayisi nedeniyle her yıl 1,5 milyondan fazla insanını hava kirliliğinden kaybeden Çin, enerji ihtiyacını 2020 ve sonrasında helyum-3 ile karşılamayı hedefliyor. Çin Ay Keşif Programı’nın başında yer alan Profesör Ouyang Ziyuan, Ay’daki helyum-3 miktarının ‘Dünya’ya 10 bin yıl yeteceğini’ tahmin ediyor.

Helyum-3’ün enerji potansiyeli de akla zarar boyutta yüksek. Yeşil dostu nükleer füzyon reaktörlerini çalıştıracak radyoaktif olmayan izotopun 40 tonu, ABD’yi bir yıl aydınlatabilir. Ancak bu kadar değerli bir yakıtı elde etmenin büyük zorlukları var.

Ay’ı kim kazacak?

Orion uzay kapsülü, SLS roketi ve akıllı 3D yazıcılar Ay’a koloni kurma planlarının henüz test aşamasındaki ilk projeleri. Dünya genelindeki reaktörleri çalıştıracak helyum-3 çıkarılması içinse şehir büyüklüğündeki alanlarda maden yapılması gerekiyor. Ay yüzeyine saçılan bol miktardaki helyum-3, nihayetinde toprak tarafından emiliyor.

Tayvan’ın Tamkan Üniversitesi’nden Fabrizio Bozzato’ya göre helyum-3’ü Ay yüzeyinde işleyip Dünya’ya hazır halde getirmenin bir yolu var. Bu yöntem, Ay tozunu 600 dereceye kadar ısıtmak ve ortaya çıkacak gazı büyük miktarlarda Dünya’ya kargolamak.

Bozzato’nun tahminine göre ısıtmayla ortaya çıkacak gazın ton başına sağlayacağı gelir 1,78 milyar dolar olabilir. Gazın Ay’da hazırlanması ise çok daha ekonomik olacak.

Bozzato, Çinliler gibi helyum-3’ün 2020 sonrasında kullanılması gerektiğini savunan bir isim. World Security Network sitesinde yer alan makalesinde, 2050’de 9,6 milyara ulaşacak dünya nüfusunun alternatif enerji kaynakları olmadan yoksulluktan kurtulamayacağını öne sürüyor.

Çin, 1,4 milyarlık nüfusuyla helyum-3’e en çok ihtiyacı olan ülkelerden biri. Aralık 2014’te Chang’e 3 ile 38 yıl aradan sonra Ay’a yeniden insan yapımı bir araç gönderen Çin, 2010’dan bu yana Dünya’nın uydusunu didik didik inceliyor. 2020’lerde bir Ay üssü kurma planını da açıklayan Çin, insanlık için enerji alanında yeni bir öncü olabilir. Bozzato ise ‘rekabet söz konusu olmazsa Çin’in tekel haline dönüşebileceğini’ düşünüyor.

Helyum-3 piyasası Dünya’yı aşar

NASA’nın tahminlerine göre Ay ve asteroit görevlerinin başını çekeceği 20 yıllık derin uzay görevlerinin maliyeti en az 20 milyar dolar civarında olacak. Bu aşamada en büyük harcamalardan biri, yeni nesil roket ve motorlarının geliştirilmesine harcanacak.

Uzay yarışında enerjinin ön plana çıkması da atmosfer dışında kontrolü çok daha zor bir rekabet doğurabilir. Google’ın başını çektiği Planetary Resources gibi asteroid madenciliği firmaları platin, Çin helyum-3, Shackleton Energy gibi firmalar ise Ay suyunu elde etmeyi hedefliyor. Google şimdiden LunarX Prize ile Ay’ı kendisi için keşfedecek firmaları belirleyeceği yarışlara milyon dolarlar aktarıyor.

Tüm bunların yanında ESA’nın Ay’da üs kurma planlarını da es geçmemek lazım. Nihayetinde ABD’nin Ay’ın güney kutup noktasında robotik üs veya Çin karanlık yüzünde koloni kurma gibi hayalleri Dünyalılar için kritik bir çağın da başlangıcı olacak.

Çin’in de imza attığı Birleşmiş Milletler Dış Uzay Antlaşması, Ay’daki kaynakların tüm insanlık için kullanılacağını savunuyor. Dünya kaynaklarının nasıl ve kimler için kullanıldığına bakarsak, Ay için de fazla iyimser olmaya gerek yok diye düşünüyorum. Sonuçta kuralları insanlık değil ticaretin kendisi belirleyecek.