Dünyanın üçte biri Samanyolu’nu göremiyor

İnsanlığın Evren’de ne kadar küçük olduğuna tanıklık etmesini sağlayan yıldızlarla bezenmiş Samanyolu görüntüsü, günümüzde Dünya nüfusunun neredeyse üçte biri tarafından görülemez hale geldi. Bilim insanları tarafından hazırlanan yıldız atlasına göre, ışık kirliliği küresel alanda her 3 kişiden birinin Samanyolu’nu görmenisini engellyor.

ABD’de ise durum çok daha vahim. Her 10 ABD’liden 8’i Samanyolu’nun gökyüzünde 100 bin ışık yılına yayılan parlaklığını göremiyor.

Araştırmada yer alan ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi’nden (NOAA) Chris Elvidge, “ABD’de Samanyolu’nu görmekten mahrum kalmış nesiller var… Kainatla olan en büyük bağlantılarımızdan birini kaybettik” ifadesiyle durumu çok net bir şekilde özetliyor.

Elvidge, Colorado Boulder Üniversitesi’nden meslektaşı Kimberly Baugh ve İtalya Hafif Işık Kirliliği Bilimi ve Teknoloji Enstitüsü’nden Fabio Falchi ile çalışarak ışık kirliliğinin neden olduğu ‘perdeyi’ ortaya çıkardı.

Sciences Advances dergisinde yayımlanan araştırma, yüksek çözünürlüklü uydu verileri kullanılarak hazırlandı. Uydu verilerini bir araya getirerek ‘Yapay Gökyüzü’ adı verilen haritayı hazırlayan ekip, dünyanın hangi bölgelerinin ışık kirliliğine maruz kaldığını gözler önüne serdi.

Fabio Falchi, “Umuyorum ki bu atlas insanların ışık kirliliğini görmelerini sağlayacaktır” yorumunda bulundu.

Atlas’a göz atmak için tıklayın.

En iyi gözlem yerleri ulusal parklar

İtalyan ve ABD’li araştırmacılar, Yapay Gökyüzü atlasının hazırlanması için NOAA/NASA tarafından kontrol edilen Suomi NPP uydusunun verilerinden yararlandı. İklim ve hava olaylarını denetlemek için kullanılan uydu, araştırmacılara binlerce yüksek çözünürlüklü fotoğraf sağladı.

Veriler, ışık kirliliğinin en çok Singapur, İtalya ve Güney Kore’de mevcut olduğunu, Kanada, Afrika ve Avustralya’nın ise en fazla ‘karanlık gökyüzüne’ sahip olduğunu gösterdi.

Batı Avrupa’da ise ışık kirliliğinden mağdur olmayan çok az ve küçük bölge kalmış durumda. Bu yerlerin başında İskoçya, İsveç ve Norveç yer alıyor. ABD’nin ise Batı kısımları genelde gökyüzüne açık olsa da, diğer bölgeleri ışık kirliliğiyle kaplanmış durumda.

Şehirlerden yayılan ışıkların atmosferde oluşturduğu perde, bir yer ulusal parklarda etkili olamıyor. ABD’de Samanyolu’nu izlemek için en iyi noktalardan biri, Büyük Kanyon olarak beliriyor.

İlki 2001’de hazırlanan ışık kirliliği atlasının son hali, Londra, Las Vegas ve Tokyo gibi ışık saçan kentleri sıcak birer nokta gibi gösteriyor. Büyük kentlerin etrafındaki yerleşim birimleri ise turuncu, kırmızı, pembe ve macenta ile kaplanmış durumda.

Araştırmada yer alan ABD Ulusal Park Hizmeti’nden Dan M. Duriscoe, volkanik bir arazinin ısı dağılım haritasını andıran görüntünün büyük kentlerden yayılan ışıklardan kayknaklandığını söylüyor. Duriscoe, “Bu noktalardan yüzlerce kilometre ötedeki gözlemciler bile ışıkların etkisi altında kalıyor” ifadesini kullandı.

İnsanlık Ay ve Mars’a gitmeyi hayal ederken, uzay çöplüğü ve ışık kirliliği ile atmosfere örtü çekmek biraz tuhaf bir his veriyor.