Dünya’nın kurtuluş ümidi: Asteroit madenciliği

Dünya’nın yanından geçip giden 5,4 trilyon dolar değerindeki 2011 UW158, yok olan kaynaklar için çıkacak savaşları önleyecek asteroitlerden sadece biri.

Bayram tatilinden henüz dönen veya dönüş yolculuğunda olan birçokları Pazartesi’yle yüzleşmeye hazırlanırken, Dünya’nın 2,4 milyon kilometre yakınından 452 metre genişliğinde dev bir asteroit geçti.

2011 UW158 adını taşıyan asteroit, endişe verici bir büyüklüğe sahip olsa da aslında Dünya için fazlasıyla değerli bir gök cismi. Çekirdeğinde 90 milyon ton platin ve diğer değerli madenler barındırdığı düşünülen asteroidin değeri tam 5,4 trilyon dolar. Kısaca, üzerindeki madenin çıkarılması halinde Dünya’daki refah dengesini değiştirebilecek bir zenginliğe sahip.

Dev bir asteroidin yakalanarak robotik uzay üsleriyle delik deşik edilmesi, henüz yanına bile yaklaşamadığımız bir teknoloji gerektiriyor. Öte yandan Güneş Sistemi’nin keşfi, Ay ile Mars’a bayrak dikilmesi ve plazma roketleri geliştirmekle uğraşan uzay-havacılık sanayisi için en gerekli ve kaçınılmaz görevlerden birini temsil ediyor.

Ana hedef: Platin

Asteroit madenciliğinin ne gibi kurallar altında yapılacağı ve çıkarılacak madenin insanlık adına nasıl kullanılacağı gibi sorular için henüz çok erken. Ancak 2011 UW158 gibi asteroidlerin yakalanarak sahip oldukları stokun çıkarılması, Dünya’daki kaynak savaşlarını ortadan kaldırabileceği gibi yoksulluğu da (eğer izin verilirse) tarihe karıştırabilir.

Üzerinde birçok fantastik senaryo yazılabilecek bu ihtimal ne kadar gerçek olur bilemeyiz ama asteroit madenciliği üç yılı aşkı süredir yoğun projeler üretilen bir alan. Projelerin sahibi ise Nisan 2012’de Google, Microsoft ve Virgin Galactic gibi firmaların pay sahibi olduğu Planetary Resources (Gezegen Kaynakları) firması.

Firmanın ortakları arasında Google CEO’su Larry Page ve Başkanı Eric Schmidt, Microsoft’un eski baş tasarımcısı Charles Simonyi, Dell Yönetim Kurulu Başkanı Ross Perot Jr., yönetmen James Cameron, emekli astronot Tom Jones, roket mühendisi Chris Lewicki,gök bilimci Sara Seager ve Virgin Galactic firmasının patronu Richard Branson yer alıyor.

Planetary Resources firmasının ana hedefi, platin başta olmak üzere paladyum, osmiyum ve iridyum gibi değerli metaller barındıran asteroitlerde madencilik yapmak. Söz konusu metaller medikal ve yenilebilir enerji cihazlar, katalitik dönüştürücüler ve otomobillerde yakıt hücreleri üretilmesine kadar birçok alanda kullanılabilecek.

Planetary Resources’ın ana hedefi ise 2011 UW158’de bolca bulunan platin. Bir pound, yani 0,453 kilogramı 23 bin dolar olan platin, neredeyse altın kadar değerli ve geleceğin ağır sanayisi tarafından kullanılacak karbon fiber ve grafen kadar önemli. Firmanın hesaplarına göre, 800 metre genişliğindeki bir asteroidin yüzeyini birkaç metre kazarak, 6 milyar dolar değerindeki 130 ton platine ulaşmak mümkün.

Tek bir gök taşından çıkarılacak madenin, teknoloji devleri için milyonlarca elektronik cihaz satmaktan çok daha önemli olduğu kesin.

İlk uydular ateşlendi

Planetary Resources’ın ilk hedefi, Bellevue, Washington’daki tesiste inşa edilecek 200 Arkyd-101 uydusunu yörüngeye göndermek. İlk meyvesini geçtiğimiz hafta veren proje, Dünya’ya Yakın Nesneler’i (NEO) tespit ederek hangilerinin madencilik için uygun olduğunu belirleyecek.

Orbital Sciences firmasının Ekim 2014’te ateşleme esnasında infilak eden Antares roketi, Uluslararası Uzay İstasyonu’na (UUİ) gönderilecek kargo içinde Arkyd 3 uydusunu da taşıyordu. Planetary Resources, Nisan 2015’te SpaceX’in Dragon uzay kapsülüyle ikinci uyduyu UUİ’ye iletmeyi başardı.

Arkyd 3 Reflight adı verilen uydu, 16 Temmuz’da UUİ’nin hava kilidinden uzaya bırakıldı. 30×10 cm boyutlarında olan uydu, Dünya yörüngesindeki mineral zengini asteroitleri tespit etmek ve geleceğin robotik maden üslerinin nasıl hareket etmesi gerektiğine işaret edecek ölçümler yapmak.

Arkyd 3 Reflight, aynı zamanda yerçekimsiz ortamdaki aşırı soğuk ve radyasyon gibi etkenlere karşı dayanıklılık testi olarak kullanılacak. 90 gün boyunca görev yapacak Arkyd 3 Reflight’ın ardından, iki katı büyüklüğündeki Arkyd-6 uzaya ateşlenecek.

Arkyd-6, havacılık elektroniği ve lazer tabanlı iletişim başta olmak üzere geleceğin maden üslerinde kullanılacak elektronik sistemi test edecek. Kızılötesi görüntüleme sistemine sahip olacak uydu, asteroitlerde mineral ve su da arayacak.

Uzayda ‘karaborsa’ kurulabilir mi?

Planetary Resources’ın madencilik işlemlerine başlamasının öncesinde, önemli bir karar alması gerekiyor: Çıkarılan maden uzayda mı işlenecek yoksa Dünya’ya mı taşınacak?

Keck Uzay Çalışmaları Enstitüsü, bir asteroit üssü kurularak uzayda maden işlenmesinin en az 2,6 milyar dolara mal olacağını tahmin ediyor. Madenlerin uzay araçlarıyla Dünya’ya taşınması ise hem tecrübe ettiğimiz bir konu hem de sayısız insana iş imkanı sunabilir.

Ancak madenin Dünya’ya taşınması modelinde sorunlar var: 800 gram platin çıkarmak için bir ton cevher elde edilmesi gerekiyor. Bu da uzay aracının 2,5 ton platin için 100 kat cevher taşıması demek. Dahası, ekonomistler Dünya’ya getirilecek madenin fiyatları ciddi olarak düşüreceği ve küresel ekonomiyi sarsacağını savunuyor.

Bu yaklaşım, ‘uzay ticareti’ ile ‘Dünya ticaretinin’ ayrı tutulması gerektiğini savunuyor. Buradan yola çıkarak ‘intergalaktik tüccarların’ Dünya’yı karaborsayla yöneteceği bir çağın da gelebileceğini öne sürebiliriz. Yani savaşlar bitse de bir kozmik derebeylik sistemi oluşabilir.

Veriler, Afrika’daki platin kaynaklarının 300 yıl içinde biteceğini gösteriyor. Platinin yanı sıra, asteroidler su ve oksijen de barındırıyor. Eğer kaynakları hunharca tüketip kaderimizi asteroit madencilerine bırakırsak, iyi veya kötü her türlü senaryoya açık kapı bırakmış olacağız.