Yeni bir araştırma, dinozorların yok olmasına neden olan kitlesel ölümü tetikleyen meteor çarpmasının “en öldürücü açı” ile Dünya’ya çarptığını ortaya koydu.
Anlaşılan o ki, dinozorların sonunu getiren meteor “en üst seviye” yok etme potansiyeline sahipmiş. Çok yüksek bir hızda Dünya’ya çarpan bir göktaşı her türlü senaryo altında fazlasıyla öldürücü olabilir. Ancak dinozorların sonunu getiren dev kozmik kayanın, gezegenimize çok dik bir açıyla çarptığı ve çok daha şiddetli bir patlamaya neden olduğu anlaşıldı.
Bilim insanları oluşturdukları 3D simülasyonlarda meteorun Dünya’ya yaklaşmasından çarpmasına ve parçalara ayrılmasına kadar geçen tüm süreci analiz etti. Analizlere göre meteor kuzeydoğudan yaklaştı ve ufkun üzerinde yaklaşık 60 derece açı ile yere çarptı. Böylece, ortaya çıkan gaz miktarı sığ bir açıyla yaşanacak çarpışmaya kıyasla çok daha yüksek oldu. Atmosfere saçılan yoğun gaz miktarı, küresel iklimin ciddi şekilde değişime neden oldu.
Çarpışma krateri izini halen taşıyor
66 milyon yıl önce Yucatan yarımadasını vuran çarpışma, Mesozoik Dönemi’nin sonunu getirdi ve Dünya üzerindeki canlı türlerinin 75%’ini yok eden kitlesel ölümü tetikledi. Dinozorların hayatta kalamadığı bir küresel ısınmaya neden olan çarpışmanın izi bugün Yucatan Yarımadası’nın altındaki 200 kilometre genişliğindeki Chicxulub krateri olarak duruyor.
Simülasyonlarda, Dünya’yı kaosa sürükleyen göktaşının çapı 17 kilometre olarak belirlendi. Kozmik kaya, saatte 43,000 kilometre hızla gezegenimize çarptığında yoğunluğu metreküp başına 2,630 kilogramdı.
Araştırmacılar aynı zamanda derinliği 30 kilometreye kadar inen çarpışma kraterindeki asimetrik yapıları inceledi. Her ne kadar çarpışma kraterinin yapısına ait modeller geçmişte çıkarılmış olsa da, yeni araştırmada çarpışma esnasındaki ve sonrasındaki yapısal değişimler de analiz edildi. Kraterin değişim süreci incelendiğinde, asteroidin Dünya’ya nasıl yaklaştığı daha iyi anlaşıldı.
Dinozorlar için en öldürücü senaryonun ta kendisi
Simülasyonlarda analiz edilen hız, boyut ve açı, asteroidin Chicxulub kraterinin oluşmasını sağlayacak çarpışma ile uyumlu çıktı. Modellere göre, asteroidinin belirtilen açı ile Dünya’ya çarpması, daha sığ bir açı ile yaşanacak çarpışmaya oranla atmosfere üç kat daha fazla sülfür ve karbondioksit yaydı.
Nature Communications dergisinde yayımlanan araştırmada imzası bulunan Gareth Collins (Imperial College London), “dik açının çarpışmanın öldürücülüğü adına en kötü senaryoyu temsil ettiğini” ifade etti.
Collins, çarpışmanın zararlı gazları atmosferin üst tabakalarına taşıdığını ve ardından yaydığını belirterek “nükleer kış” senaryosunu tetiklediğini belirtti. Nükleer kışı takip eden küresel iklim değişimleri, dinozorların ve diğer milyonlarca canlının sonu oldu.
