Curiosity Mars’ta sondaj yapmanın yeni bir yolunu buldu

Nükleer Mars keşif robotu Curiosity, Ağustos 2012’de iniş yaptıktan sonra Aralık 2016’ya kadar 15 sondaj gerçekleştirmişti. Toprağı veya kayaları delerek elde edilen toz, Curiosity’nin SAM (Sample Analysis at Mars) ve Chemistry and Minerology (CheMin) donanımlarında inceleniyordu.

Matkabında yaşanan teknik arıza yazılım güncellemesi ile baypas edilen Curiosity, 26 Şubat’ta Orcadie Gölü adı verilen yeni hedefinde 1 cm derinliğinde sondaj yapmayı başardı. Sondaj deney yapacak kadar yeterli numune sunmasa da ilerisi için NASA’ya ümit verdi.

Curiosity’nin tekerlerinde yeni çatlaklar tespit edildi

İnsan gibi hareket etmeye başladı

Curiosity’nin matkabı, deleceği yüzeylere tam oturması için iki dengeleyici arasında yer alıyor. Matkabın dengeleyiciler arasında uzayıp geri çekilmesini de bir motor sağlıyor. Bu motor bozulunca matkap da işlevsiz kalmıştı. Aylar süren çalışmanın ardından matkap dengeleyiciler arasından uzatılarak kullanılabilecek konuma getirildi. Ancak motor sorunu devam etti. Bu yüzden Curiosity’nin matkabını hack’leyerek dengeleyicilerden tamamen bağımsız kılma fikri ortaya atıldı.

Yapılan yazılım güncellemesi sonucunda matkap dengeleyicilerden tamamen serbest kalmış oldu. Bir matkap tezgahı gibi değil de kendi eliyle çalışmaya başlayan Curiosity’nin ilk sondaj denemesi başarılı oldu. Robot, matkap taşıyan kolunu kullanırken kuvvet alıcılarının yaptığı ölçümlerle hareket etti.

Bu sensör aslında robotik kolun ağır bir darbe aldığı zaman otomatik olarak hareketsiz kalmasını sağlamak için tasarlanmıştı. Güncelleme ile robotik kolun çevresini hissetmesini sağlayan bir alıcıya dönüştü. Alıcı sayesinde Curiosity kolu sağa-sola sallanmadan sondaj yapabilecek ve kayaya sıkışmasına neden olacak derinliklere inmeyecek.

NASA Jet İtki Laboratuvarı’ndan Steven Lee, “Mars’ta tıpkı evimizdeki gibi sondaj yapmaya başladık… İnsanlar matkabı ortalama konusunda çok başarılı. Bunu neredeyse hiç düşünmeden yapabiliyoruz. Curiosity’i de bunun gibi programlamak zor oldu. Çünkü matkabını bu şekilde kullanmak için tasarlanmamamıştı” dedi.

Curiosity Mars jeolojisine ait en net fotoğrafları gönderdi

Numuneleri nasıl boşaltıyor?

Curiosity, matkabının sürekli uzatılmış pozisyonda durmasından dolayı sondajın ardından numuneleri SAM veya CheMin’e boşaltan kepçesine de erişemez hale geldi. Bu sorun da robotik kolun titreşim yeteneği sayesinde aşıldı. İşin ilginç tarafı, bu yöntemin Dünya’da ne olur ne olmaz düşüncesi ile test edilmiş olması.

Curiosity, artık sondajların ardından çıkardığı numuneleri yemeğe tuz döker gibi kendi içine dökecek. Yine de, Dünya’da yapılan testler ile Mars’takilerin uyuşup uyuşmayacağı şu an belirsiz. Sebebi, atmosfer ve çekim gücünden kaynaklanan farklılıklar. İleride yapılacak sondajlar ile toplanacak numunenin miktarı, Mastcam kamerası ile çekilecek görüntülerle tespit edilmeye çalışılacak.

Curiosity geçmişte de yazılım odaklı sorunlar yaşamış ve üstesinden gelmeyi başarmıştı. Robotik kaşifin yaşadığı sorunlar ile NASA’nın mühendislik alanında ne büyük ilerlemeler yaşadığını düşününce, gelecekte Mars’a gönderilecek uzay araçlarının ne kadar gelişmiş olacağını anlamak mümkün.

Mars’ın okyanuslarla kaplı haritası