Ay’a 1966 yılından bu yana insanlı veya insansız sadece 3 ülke başarılı bir şekilde iniş gerçekleştirdi. Özel şirketlerden birçok firma ise Ay’a çıkmak için izin alarak yolculuğunu gerçekleştirmek istiyor. Aslında önceliğin Ay’a gitmek istenildiği gibi gözükse de uzay madenciliğin temelleri atılıyor diyebiliriz. Büyük firmaların da yer aldığı bu yarışmada ödül 30 milyon dolar.
Ay’a gitmenin ucuz bir yolunun bulunması için düzenlenen yarışma, özel şirketleri, bilim adamlarını ve öğrencileri araştırma geliştirme yaparak pratik yöntemler bulmaya teşvik ediyor.
“Tekrar Ay’a Gidiyoruz” sloganları ile başlatılan yarışmada Ay’ın sadece %5’in keşfedildiği, Brezilya ve Kuzey Amerika’nın toplamından daha büyük bir alan olduğu, doğal harikalar, değerli kaynaklar ve keşfedilmeyi bekleyen gizemler ile dolu olduğu belirtiliyor.
380 kilometre uzaklıkta Ay yüzeyine yapılacak olan yolculuk, Apollo 17 aracının 45 yıl önce iniş yaptığı bölgeye yapılacak ve beş gün sürecek.
Robotik alanında artan rekabet bizi Ay’a götürecek
2007 yılında Google bu yarışmayı başlatarak, günümüz teknolojisi kullanarak Ay’a uygun bir robot geliştirilmesini istedi. Üniversite öğrencilerinin de çalışmaya dahil olabileceği bu sistemde bütçe sıkıntısı çeken birçok kişi çalışmaya devam edememiştir (Başvuru şartları ne kadar kabul edilse de destek sağlanmadığı için çalışmaya biz de devam edemedik).
Başlangıçta 34 firma yarışmaya başvurdu fakat 2015 yılına kadar bu sayı 16 ya kadar düşmüştür. Geçtiğimiz aylarda roket firmalarıyla anlaşıp resmi onay alan sadece iki takım yer almaktadır. Bunlar Moon Express ve Team SpaceIL’dir.
Atılan adım aslında büyük şirketleri rekabet edebileceği konuma getirip değerlendirmeleri ve analizin yapılması istenilmiştir. Bu çalışmadan yola çıkarak uzay serüveni başlayacak ve ardından Ay’da istenilen çalışma başlatılacaktır.
Google’ın bu hamlesi ile birlikte roket firmaları bu çalışmaya dahil olup robotik alanında çalışmalar yapan insanlar ile bir araya geldi ve bu sayede görev bütünlüğü sağlanmış oldu. Zaten elde edilecek ödül ile ortaklık teklif edilse bile yine de büyük bir ölçü de her iki firma da uluslararası alanda kendilerini kanıtlamış olacaktır.
Dikkatimi şuan iki şirket çekti ve yaptıkları çalışma ile başarılı olacağı neredeyse kesin gözüküyor.
1-) Moon Express
NASA ile işbirliği içinde çalışmak isteyen Moon Express, Kennedy Uzay Merkezi için Ay’a çıkma hazırlıklarına çoktan başladı. Google Lunar X( XPRIZE) yarışması için önde gelen yarışmacılardan birisi olan Moon Express, 30 milyon dolar için rakiplerine meydan okuyor.
Şirket, önümüzdeki yılın sonuna doğru fırlatmayı planlıyor ve bunun için Yeni Zelanda’nın Rocket Lab şirketi ile anlaştığı bildirildi.
Moon Express, bu görev için MX-1 isimli hidrojen peroksitten(H2O2 ) güç alan çok hafif bir uzay aracını hazırlıyor. Şirket için şimdiden “Uzayın iphone’u” olarak tanımladığı MX-1 uzay aracını Ay’da Helyum-3 gibi değerli mineralleri ve suları keşfetmek istediğini bildirdi. Moon Express’in öncelikli amacı ise bu değerli madenleri çıkarıp Dünya’ya getirmek istediklerini söyledi.
Popular Science’a konuşan şirket kurucularından Naveen Jain, Ay’daki minerallerin şu an tahminen 16 kat trilyon dolar değerinde olduğunu belirtiyor. Birim olarak çevirirsek 16.000.000.000.000.000$ olduğunu düşünerekten bu rakamın ne kadar büyük olduğunu sıfırları sayarak görmüş olduk. Ay yüzeyindeki kraterlerin asteroit çarpmaları sonucunda oluştuğunu hatırlatan Jain, “ Asteroitlerin değerli madenlerle dolu olduğunu zaten biliyoruz. Öyle ise neden tek bir asteroit yerine birçok asteroidin hedefi olan Ay’a gitmeyelim?” diyerek bu çalışmanın ne kadar ciddi olduğunu kanıtlamış oldu.
Federal Aviation Administration(Federal Havacılık Kurulu’na) 8 Nisan tarihinde başvuran Moon Express’in izni 4 ay sonra onaylandı. Şirketin kurucu ortaklarından CEO Bob Richards bu gecikme hakkında, “ Daha önce hiç sorulmayan sorular sorduk bu da işlem süresini yavaşlattı” ifadesini kullandı ve devlet içerisinde bu duruma karışan hiç kimsenin olmadığını belirtti. Richards son olarak, “Daha önce kimsenin yüzmediği sularda yüzüyoruz” ifadelerine yer verirken uzay alanında kendilerini bu şekilde kanıtlamak istediklerini belirtti.
2-) AUDI LUNAR QUATTRO
Audi’de Lunar X Prize yarışmasına katılan Alman Part-Time Scientists takımıyla birlikte Ay için uzay aracını geliştiriyor. Audi Lunar Quattro isimli uzay aracının 2017 yılı bitmeden Ay’a gönderilmesi planlanıyor.
Otomotiv sektörünün en deneyimli üreticilerinden birisi olan araba üreticisi Audi’nin desteklediği ve en son dış cephe teknolojilerin kullanıldığı Lunar Quattro, herkesin ilgisini çekmiş durumda. Dış görünüşü bana Opportunity’i anımsattı. Ay için en ideal robotlardan birisi olan Lunar Quattro, zorlu koşullara dayanmasını sağlayacak alüminyum ve magnezyum karışımıyla üretilen bir gövde ve şasiye sahip. Ayrıca aracın üretiminde 3D yazıcılar kullanılmış. İsminden de anlaşıldığı gibi, Audi’nin Quattro – 4 tekerlek sistemine (arabalarla aynı sistem), dört merkez motoruna ve Ay’ın taşlı yüzeyinde ilerlemesi için bir güneş enerjisi paneline sahip. Araç oldukça zorlu yerlerde test edilmesine rağmen, asıl zorluk 2017’de gerçekleşecek olan Ay görevinde karşısına çıkacak.
Güneş panelinin tozlardan korumak için nanoteknoloji sistemini kullanan Lunar Quattro çalışmaları şimdiden ilgi uyandırmış bulunmakta.
Audi’ye göre, aracı Ay’a beş günde götürecek bir rokete yerleştirecekler ve mekik ile bağlantısı kesildikten sonra, yüzeye sağlam bir şekilde iniş gerçekleştirecek. Yüzeye iniş yapıldıktan sonra araç uzaktan bir kontrol sistemiyle minimum yarım saat yönetilecek.
Yarışmanın kuralları neler?
- Geliştirilen robot Ay’a güvenli bir şekilde inmesi gerekmektedir. Robot başarılı bir şekilde iniş gerçekleştirmez ise elenecektir.
- Yüzeyde en az 500 metre mesafe kaydetmesi gerekmektedir. 500 metrede Lunar Rover’ı bulacak ve fotoğrafının Dünya’ya aktarılması istenecektir.
- Dünya’ya yüksek çözünürlüklü (HD) yayın yapması gerekmektedir.
Bir diğer önemli maddelerden birisi ise, özel şirketlerin devletlerden %10’dan fazla yardım alması istenilmiyor.
2007 yılında başlatılan 30 milyon dolar ödüllü yarışmayı kazanmak için katılımcıların 2017 yılına kadar bu görevi tamamlaması gerekiyor. Artık yeni takımların başvurusu kabul edilmiyor ve 2016 yılının sonuna kadar başarılı sayılan takımlarla sözleşme imzalanacak ve 2017 yılının sonunda ise projeler gerçekleştirilecektir. İlk Ay’a ulaşan firma ise yarışmayı kazanacak ve görevini tamamlamış olacaktır.
Bu süreçte takımların yaşadığı serüvenleri ve ne hissettiklerine değinecek olan “Moon Shot” belgeseli Youtube’da “Google Lunar XPrize” kanalında yayınlanmıştır.
Takımların ülkere göre dağılımı ve isimleri aşağıda belirttiğim gibidir.
Almanya (1): Part-Time-Scientests
Amerika (3): Astrobotic, Moon Express, Omega Envoy
Brezilya (1) : Spacemeta
Çok Uluslu (3) : Stellar, Synergy Moon, Euroluna
Hindistan (1) : Team Indus
İsrail (1) : Space IL
İtalya (1) : Team Italia
Japonya (1) : Hakuto
Kanada (1) : Plan B
Macaristan (1) : Team Puli
Malezya (1) : Independence-X
Şili (1) : Angelicvm
