TESS teleskobu ile geçtiğimiz yıl keşfedilen ve bir kırmızı cücenin yörüngesinde yer alan Merkür benzeri LHS 3844b adlı gezegenin atmosferi bulunmayan ilk ötegezegen olduğu açıklandı.
TESS teleskobu ile elde edilen veriler, yıldız sistemlerinin birçoğunu oluşturan kırmızı cücelerin yörüngelerinde atmosferi bulunmayan gezegenler var olabileceği hipotezini doğruladı.
Kırmızı cücelerin yarıçapı Güneş’ten yaklaşık %60 oranında daha küçük. Buna rağmen son derece aktif ve halen ısı üreten yıldızlar olan kırmızı cüceler, Goldilock zone (yaşanabilir bölge) içinde yaşama elverişli gezegenler barındırıyor. Aynı zamanda, kırmızı cücelerin yörüngesinde yer alan bazı kayalık gezegenlerin atmosferi bulunmadığı düşünülüyor. Gökbilimciler tarafından Merkür’e benzetilen LHS 3844b, bu hipotezi doğrulayan ilk ötegezen oldu.
Harvard Üniversitesi’nin başını çektiği araştırmada, 100 saat süren gözlemler LHS 3844b’nin atmosferi olup olmadığına odaklandı. Sonuçlar, gezegenin çok ince veya hiç atmosfere sahip olmadığı gösterdi. Aynı zamanda, Merkür benzeri ötegezegenin Ay’ın karanlık bölgelerinde bulunan soğuk volkanik materyal “mare” ile kaplı olduğuna dair izler elde edildi.
LHS 3844b Dünya’dan 48 ışık yılı ötede, Hintli (Indus) Takımyıldızı’nda bulunan LHS 3844 yıldızının yörüngesinde yer alıyor. Çapı Dünya’nın 1.3 katı olan gezegenin gündüzleri yüzey sıcaklığın Merkür’ü bile geride bırakarak yaklaşık 770 dereceye ulaşıyor.
LHS 3844b, yıldızından sadece 10 milyon kilometre uzaklıkta. Bu mesafe Güneş-Dünya mesafesinin sadece yüzde 7’sini temsil ediyor. Bu sebeple LHS 3844b yıldızı Güneş’ten daha cılız olsa bile Dünya’dan daha fazla radyasyona maruz kalıyor.
Diğer ötegezegenlerin atmosferleri de incelenecek mi?
Gökbilimciler, atılan önemli adımın ardından TESS ve selefi Kepler tarafından keşfedilen diğer ötegezegenlerin atmosferlerini incelemeyi amaçlıyor. Öne çıkan ilk adaylar, yaşam barındırma olasılıkları bulunan Proxima b ve TRAPPIST-1 yıldızı sistemi gezegenleri. Tüm bu gezegenler yıldızlarından LHS 3844b’nin olduğundan daha uzak. Böylece kozmik radyasyon ve yıldız fırtınalarından atmosferlerini koruma şansları daha yüksek.
LHS 3844b’nin atmosferi üzerindeki incelemeler, ömrünün sonuna yaklaşan Spitzer kızılötesi uzay teleskobu ile yapıldı. Spitzer’in ardından ötegezenlerin atmosferlerini eşi görülmemiş bir kapasitede gözlemleyecek James Webb Uzay Teleskobu (JWST) devreye girecek. 2021’de uzaya gönderilmesi planlanan teleskobun TRAPPIST-1 sistemindeki tüm gezegenlerin atmosferini incelemesi bekleniyor.
