NASA OSIRIS-Rex uzay aracı, öğrenciler tarafından inşa edilen REXIS adlı donanımla 30 bin ışık yılı ötede kara delik keşfetti.
Bennu asteroidini gözlemleyen OSIRIS-Rex, güvertesinde taşıdığı Regolit X-ray Görüntüleme Spektrometresi (REXIS) ile beklenmedik bir keşfe imza attı. Öğrenciler tarafından inşa edilen donanım, binlerce ışık yılı ötede yer alan kara deliğin parlamalarını yakalamayı başardı.
Kara deliğin materyal yuttuğu anda yayılan parlama, REXIS’in görüntüleme alanının tam köşesinde belirdi. Cihaz, Bennu’nun Güneş’ten yayılan radyasyon sonucunda ne kadar X-ray yaydığını gözlemlemek için hazırlandı. Büyük bir şans eseri, gözlem alanının tam sınırına düşen parlamalar ile büyük bir keşfe imza atılmasını sağladı.
Masachussetts Teknoloji Enstitüsü’nden (MIT) profesör Richard Binzel, “Öğrencilere nasıl uzay donanımları yapılır eğitimi verirken en büyük dersin aslında en beklenmedik keşiflerle öğrenildiğini anladık” ifadesini kullandı.
Kara deliğin varlığına işaret eden parlamalar, 11 Kasım 2019’da tespit edildi. REXIS Bennu’nun yüzeyinden yansıyacak X-ışınlarını gözlemlemeye çalışırken, asteroidin köşesinden yansıyan ışınlar tespit edildi.
REXIS verilerinde parlamayı tespit eden ilk isim olan Harvard Üniversitesi’nden Branden Allen, “İlk incelemeler söz konusu noktada kataloglara geçen bir gök cismi olmadığını gösterdi” dedi.
Japonya’nın MAXI teleskobu ile NASA’nın Nötron Yıldızı İç Bileşen Kaşifi (NICER) tarafından toplanan veriler de doğrulayınca, REXIS’ın aslında bir süper dev kara deliğin izini yakaladığı anlaşıldı.
Böylece, ilk kez gezegenlerarası bir parlama tespiti ile süper bir dev kara delik ortaya çıkarıldı.
REXIS cihazının inşasında yer alan MIT öğrencilerinden Madeline Lambert, “gurur duydukları keşif ile NASA’nın istediği standartları yakalamış olduklarını anladıklarını” söyledi.
“Ayakkabı kutusu” ile kara delik keşfi
Dünya’nın atmosferi derin uzayda oluşan X-ışınlarını filtrelediği için sadece uzaydaki donanımlar ile gözlemlenebiliyor. REXIS ile gözlemlenen parlama, süper dev kara deliğin yörüngesindeki bir yıldızdan materyal yuttuğu anda yaşandı.
Yıldız materyali kara deliğin etrafını saran materyal diskine dönüştüğünde ortaya çıkan olağanüstü enerji ilk olarak X-ışınları şeklinde kendini gösteriyor.
Ayakkabı kutusu büyüklüğündeki REXIS, MIT ve Harvard öğrencileri tarafından gerçekleştirilen ortak bir projeyi temsil ediyor.
Bunun ötesinde, OSIRIS-Rex Ağustos 2020’de Bennu yüzeyinde belirlenen noktaya inerek numune toplayacak. “Nightingale” adı verilen iniş noktası, Bennu’nun kuzey yarımküresindeki bir kraterde yer alıyor.
