‘Apple Çin hükümeti için casusluk yapıyor’

Edward Snowden’ın ortaya çıkardığı NSA skandalında ABD hükümetiyle bilgi paylaştığı iddia edilen Apple, aradan bir yıl geçtikten sonra Çin’de aynı iddiayla karşı karşıya. Apple’ın, Batılı firmalarına karşı fazla sempatisi bulunmayan Çin hükümetiyle işbirliği yaptığı iddialarının kaynağı is Pekin’in hayata geçirdiği yeni terörle mücadele yasası.

Apple, el üstünde tuttuğu Çin piyasasında casuslukla suçlanma tehlikesiyle karşı karşıya. Şüpheleri fazlasıyla artıran gelişme, Apple’ın Çin’de hayata geçen yeni terörle mücadele yasasının şartlarını kabul eden ilk yabancı firma olması.

Pekin’in üzerinde bir yıl çalıştığı yasa, Çin hükümetinin sadece yerel değil, denizaşırı ülkelerdeki telekomünikasyon bağlantılarına erişme hakkı veriyor. Bu kapsamda, teknoloji firmalarından terörle ilgili tüm içeriği bloke etmeleri, tüm sunucu ve kullanıcı bilgilerini ülke sınırları içinde tutmaları ve iletişim sistemlerine erişim sağlayabilmek için tüm şifreleme anahtarlarının verilmesini içeriyor.

Çin’in People’s Daily gazetesinin Twitter hesabından 22 Ocak 2015 günü duyurduğu bilgiye göre, siber güvenlik kurallarını kabul eden ilk yabancı firma Apple.

Danışıklı dövüş

Apple, Aralık 2013’te 760 milyondan fazla kullanıcısıyla Çin’in en büyük GSM operatörü olan China Mobile ile anlaşma yaparak dünyanın en kalabalık ülkesine adım atmıştı.

Newsweek’de yer alan bilgiye göre, Apple’ın Çin’deki iPhone kullanıcılarından bilgi toplamaya başlaması 2014 yazına rastlıyor. O dönemde Çin’in hükümetinin halkı üzerinde yasadışı gözetleme yapabileceği eleştirisine maruz kalan eylemi, Apple savunmuştu.

Newsweek’e açıklama yapan Apple, ‘kullanıcı güvenliği ve gizliliğine çok dikkat edildiğini’ belirterek, ‘genişbant bağlantı ve performansı artırmak için China Telecom’dan veri merkezi desteği almaya başladıklarını, saklanan tüm bilgilerin şifreli olduğunu’ ifade etti. Apple, China Mobile gibi Pekin’e bağlı olan China Telecom’un bilgilere erişimi olmadığını belirtti.

Ancak People’s Daily’de verilen bilgi, Apple’ın söylediğinin aksini yaptığına işaret ediyor.

Hangisine inanalım?  

Apple’ın Çin hükümetiyle bilgi paylaştığı iddiaları, ABD Başkanı Barack Obama’nın hiç hoşuna gitmeyebilir. Obama, geçtiğimiz hafta Reuters’a verdiği röportajda, ‘Çin hükümetinin ABD’li firmalar dahil yabancı şirketlere baskı yaptığını ve hizmetleri aracılığıyla kullanıcıları takip etmek istediğini’ söyledi. Obama, ‘teknoloji firmalarının bu tür bir talebi yerine getirmek istemeyeceğini’ ifade etti.

Snowden’ın 2013 sonunda Der Spiegel’e sızdırdığı bilgiler, Apple’ın ABD hükümetiyle tam olarak Obama’nın bahsettiği şeyi yaptığını gösterdi.

Belgelere göre Apple 2008’den itibaren iPhone’lara ‘DROPOUTJEEP‘ adı verilen bir yazılım yükleyerek piyasaya sürdü. Truva atı (backdoor) yazılımı, iPhone’lardaki dosyalara, metin mesajlarına, telefon rehberi ve diğer bilgilere erişim sağlıyordu.

Apple, iddiaları reddetti ve NSA’in casusluk programı kapsamında ürünlerini hedef aldığından habersiz olduklarını ifade etti.

Çin çemberi daraltıyor

Yabancı firmaların doğrudan topladığı bilgilere erişim talep eden yasa, Pekin’in son yıllarda Batılı firmalara karşı giderek arttırdığı baskıdan da güç alıyor gibi görünüyor.

Pekin, NSA skandalının patlak vermesinden kısa bir sora açıklama yaparak, ‘daha güçlü siber güvenlik önlemlerinin hayata geçirilmesi gerektiğini’ belirtmişti. Kısaca, ABD kendi ayağını vurdu da denebilir.

Quartz‘ın Aralık ayında verdiği bilgiye göre, Apple CEO’su Tim Cook sakladıkları bilginin üçüncü partilere açılmasını ilk önce reddetti. Ancak Çin Devleti İnternet Enformasyon Bürosu’nun direktörü Lu Wei’nin net talebi sonrasında tavrını değiştirdi.[quote_box_right]Apple, Çin hükümetinin ‘güvenlik denetimleri’ yapmasını kabul etti. [/quote_box_right]

iDigitalTimes’da Şubat sonunda beliren haberde, Çin ile Apple arasında varılan mutabakatın ‘güvenlik denetimleri’ olduğu ifade edildi. Cook’un kabul ettiği talebin, ‘Çin’deki Apple ürünlerinde güvenlik ve gizlilik sağlamak için ağ güvenlik değerlendirilmeleri yapılması’ olduğu ifade edildi.

Beijing News, Cook ve Lu arasında Aralık başında yapılan görüşmede Lu’nun Apple ve diğer Batılı firmalara kapılarının açık olduğunu ancak ‘iPhone, iMac ve iPad gibi ürünlerin Çinli kullanıcıların güvenlik ve gizliliğini koruduğundan emin olmaları gerektiğini’ söylediğini belirtti.

Gazete, Batı medyasında çıkan iddiaları doğrulayarak, ‘Cook’un üçüncü partilere bilgi vermeyi reddetmesine rağmen Lu’nun baskısı üzerine güvenlik denetimlerini kabul ettiğini’ ifade etti.

Bu aşamada, Apple’ın kaynak kodunu Çin hükümetiyle paylaşacağını söylemek fazla ileri gitmek olabilir. Ancak Pekin’in Batılı firmalara karşı yükselen otoritesi ileride daha fazla soru işaretine neden olabilir.

Siber savaşlar firmaların üzerini çiziyor

ABD ile Çin arasında yıllardır devam eden ve biteceğe benzemeyen siber savaş, günlük hayatımızda detaylarını görmediğimiz binlerce önemli meseleden sadece biri.

İki ülkenin karşılıklı suçlama ve inkarlarıyla süren gerilim o noktaya vardı ki, Pekin’in Batılı firmalara karşı paranoyası had safhaya ulaşmış durumda.

Yasaklarına Mayıs 2014’te Windows 8 ile başlayan Çin, aynı ay içinde Çin bankalarına IBM ürünleri kullanmama talimatı verildi. Ağustos 2014’te güvenlik firmaları Kaspersky Lab ve Symantec’i iş yapma izni verilen firmalar listesinden çıkaran Çin, anyı ay içinde son darbeyi Apple’a vurdu ve iPad ve MacBook’un hükümet kurumlarında kullanılması yasaklandı.

Tüm bu yasaklar arasında Apple’ın 2014’ün son çeyreğinde küresel gelirinin yüzde 16’sını Çin’den elde ettiğine dikkat çekelim.

Apple kullanıcı bilgileri paylaşımı konusunda yelkenleri suya indirdi mi zaman gösterecek. Öte yandan milyarı aşan nüfusuyla kamu ve devlet alanında milyonlarca cihazı denetlemeye çalışmak, Çin’i fazla zorlayabilir.