Piramit işçilerinin kalıntıları ve mezarlarından elde edilen bilgiler, antik Mısır’da yaşamanın hiç de kolay olmadığını defalarca ortaya koydu. Buna rağmen Mısırlılar çalışanları motive etmek için iyi yemek ve barınakları da ihmal etmedi. En yeni bulgular ise antik Mısır’da sağlık sigortası bile olduğu yönünde.

Antik Mısır’da 3600 yıl öncesine uzanan tarihlerde işçilerin sağlık sigortası vardı desek inanması oldukça güç olur. Ancak yeni araştırmalar Yeni Krallık döneminde işçilerin gelişmiş bir sağlık sistemi altında çalıştırıldığına işaret ediyor.

Deir el-Medina kentinde yapılan kazılar, Yeni Krallık döneminden kalan krallık mezarlarında yeni bulgulara ulaşılmasını sağladı. M.Ö 1550-1070 yılları arasına denk gelen dönemde, Mısır hanedanının önde gelen isimleri Krallar Vadisi’nde piramitlere değil kaya mezarlarına gömülüyorlardı. Hatta, Deir el-Medina’nın işçiler kısa zamanda ulaşabilsin diye mezarlıklara yakın inşa edildiği düşünülüyor.

Bulgular, krallık mezarlarında çalışmış olan işçilerin oldukça yetenekli zanaatkarlar olduğunu ve iyi kendilerine iyi şartlar sunulduğuna işaret etti. Kendilerine aylık maaş olarak tahıl ödenen işçiler, Deir el-Medina’da hizmetkarların baktığı evlerde konaklıyordu. Dahası, işçiler eşleri ve çocuklarını da yanlarına alabiliyordu.

The Conversation sitesinde yer alan habere göre, antik kayıtlarda işçilerin ne zaman ve neden hastalandıkları gibi bilgiler detaylı olarak tutulmuş. Kayıtlara göre, en sık yaşanan ‘işe gelememe’ nedeni, işçilerin çok hasta olması. Buna rağmen, tüm işçiler hak ettikleri oranda her ay düzenli olarak ücretlerini almışlar.

‘Sorumlulukları yerine getirmemek, sosyal ve ekonomik sorunlar doğuruyordu’

Tıbbı kayıtlara göre, dönemin doktorları hastaları iyileştirmek için fiziksel müdahale yerine dua ve büyü tercih ediyormuş. Tıbbi müdahaleler hakkında bilgi verene en detaylı papirüs, ‘Ebers’ adını taşıyor. Ebers’teki bilgiler, sindirim sorunundan göz ağrısına kadar doktorların 800’ü aşkın tedavi yöntemi kullandığını gösteriyor. Örneğin, bağırsak kurdu şikayetinde bulunan hastaya, bir çöl bitkisi olan acıhıyar kökleri bira ile pişirildikten sonra elekten geçirilip veriliyor ve dört gün boyunca içmesi söyleniyormuş.

Kayıtlar, Deir el-Medina’da en çok bulunan ürünlerden bazılarının bal ve yağ olduğunu, bu gıdaların işçiler arasında pay edildiğini de belirtiyor.

Karşılıklı sorumluluk

Kendilerine sunulan şartlara rağmen, Mısırlı bazı işçilerin hasta olmalarına rağmen çalışmaya devam ettiği de kayıt altına alınan bilgiler arasında. Örneğin, Merysekhmet adındaki işçi, hasta halde kral mezarında iki gün çalışmış. Bitkin düşünce tekrar yürüyerek Deir el-Medina’ya dönmüş ve 10 gün tedavi görmüş.

İşçilerin antik Thebes bölgesindeki mezarlara uzanan yolu, Büyük Piramit’ten daha yüksek bir yolu tırmanmalarını gerektiriyormuş.

Kayıtlar, anıt mezarların inşası için işçilerin sağlığına fazlasıyla önem verilse de, ailelerin hastalık durumunda birbirlerinin ihtiyaçlarını karşıladıklarını gösteriyor. İşçilere ait notlar, doğrudan akraba olan ailelerin birbirlerine baktıklarını, hasta oldukları zaman akrabaların yiyecek ve gıda gibi ihtiyaçları aile fertlerine sağladıklarını anlatıyor. Ailelerin, yaş ve cinsiyet fark etmeksizin birbirlerini gözetmesi, dönemin kabul edilen davranış biçimi olarak beliriyor.

Ancak sorumluluklarını ayaklar altına alanlar da olmamış değil. Antik kayıtlarda isyanda bulunan Deir el-Medina sakini Naunakhte, dört çocuk büyüttüğünü ancak yaşlandığında terk edildiğini dile getirmiş. Naunakhte, terk edilmesinin arından çocuklarını vasiyetinden çıkarmış ve kamuya açık bir mektup yazarak kentte onların adını çıkarmış.

Mısır’ın antik zamanlarında bir işçi kentinin hayatına dair izler sunan kayıtlar, sanıldığının aksine insanların çöl sıcağında kamçılanarak çalıştığını değil, oldukça modern bir sistemin parçası olduklarını ortaya koyuyor.

Mısırlı işçilerin iki farklı yaşam şeklini gösteren eski haberlerime göz atmak isterseniz: Şanslı işçiler – Şanssız işçiler.