Görüntülü sohbet, anında mesajlaşma, video izleme, müzik dinleme ve mobil ödeme gibi fonksiyonları bulunan akıllı telefonlar, birçoğumuz için neredeyse eksiksiz ürünler. Ancak her ne kadar bize çok renkli ve tatmin edici gelseler de, akıllı telefonlar ‘tüketici ihtiyaçlarıyla’ kısıtlı kalmayacak.
Elektronik sanayisinin en geniş kitlelere ulaşan deneme tahtasını temsil eden akıllı telefonlar, yakın gelecekte bugün ihtimal vermediğimiz birçok teknoloji sunacak. Her gün kullandığımız özelliklerin performansı ise katlarca artacak. Nihayetinde dünya nüfusunun yarısına erişmesi beklenen akıllı telefonlar kullanmanın şart değil, yasaya bağlandığı bir hayatta kalma malzemesine dönüşebilir.
Teknolojik gelişmeler ve üretici firmaların projeleri kapsamında, akıllı telefonların gelecekte sahip olacağı özellikleri üç kategoriye ayırma gereği duydum. ‘İleri teknolojiler, ‘hayatı kolaylaştıracak özellikler’ ve ‘güncellenecek özellikler.’
Akıllı telefonlara gelecek ileri teknolojiler:
Artırılmış Gerçeklik (AR)
Artırılmış gerçekliğin, normal algılarımızın üzerine eklenen görsellik teknolojisi olduğunu biliyoruz. Ağırlıklı olarak görüntü, grafik, ses ve GPS verilerini artırmak için geliştirilen uygulamalarla karşımıza çıkan artırılmış gerçeklik, yakın gelecekte tüm akıllı telefonlara uyumlu olacak. Aracınızda yol tarifine bakarken telefonunuzun ekranında üç boyutlu bir harita görecek, dahası görüntülü sohbetleri hologram olarak yapabileceksiniz. Günümüzde özellikle GPS sistemiyle uyumlu olarak geliştirilen AR uygulamaları, ileride gerçek zamanlı olarak telefonunuzun çevreden bilgi toplamasını da sağlayacak. Böylece kameranızla görüntülediğiniz bir yerin haritasını çıkarabilecek, mekanlar hakkında en güncel bilgileri alabileceksiniz.
Esnek ekranlar
Samsung Galaxy Round ve LG G Flex gibi telefonlarda ilk örneklerini gördüğümüz esnek ekranlar, gelecekte sadece kavisli veya kenarlara taşan görünümün çok ötesine geçecek. OLED teknolojisinin mümkün kıldığı ilk kavisli ekranlar, akıllı telefon donanımında çığır açacak grafenin geliştirilmesiyle ceplerimize sığan dijital rulolara dönebilir. Akıllı telefonlardan bağımsız da kullanılabilecek katlanabilir ekranlar, 3D ve holografik görüntüleri yansıtabilecekleri gibi çevrelerindeki cihazlardan veri aktarabilecek. Sadece akıllı telefonlar değil, akıllı bileklik ve saat gibi giyilebilir cihazlar ve yeni nesil TV’lerde de kullanılacak esnek ekranlar, iki taraflı da kullanılabilecek. Kısaca siz kontrol ekranında işlem yaparken, arka yüzde bir arkadaşınıza video gösterebileceksiniz. Ikev tarafından tasarlanan konsept telefonu, Samsung’un Youm teknolojisi ve Nokia’nın Morph projesi bu alanda dikkat çeken çalışmalar.
Entegre projektör
Pojektörlü telefonlara ilk örneği Samsung Galaxy Beam ile görmüştük. 2010’un ikinci yarısında sunulan ve DLP (dijital ışık projeksiyon) WVGA projektör içeren telefon, 15 lumen gücünde 50 inç’e kadar çıkabilen görüntü imkanı sunmuştu. Yıllarca yeni iPhone’lardan biriyle geleceği öne sürülen projektör fikri, anlaşılacağı gibi henüz zamanı gelen bir içerik değil. 1995’te keşfedilen selfie çubukları gibi zamanını bekleyen projekörler, sanal ve artırılmış gerçekliğin salgın gibi yayıldığı günlerde akıllı telefonların en çok kullanılan özelliklerinden biri olacak. Akıllı telefonların AR destekli interaktif oyun konsollarına dönüşeceği günlerde, projektörlerin sağlayacağı ekranlarla oyun oynayacağız. Dahası, görüntülü sohbetleri mümkün olan her yerde projektör ile yapabileceğiz. Ses kontrollü asistanların gelişmesiyle, projektör gibi içerikleri kullanmak da bir o kadar kolaylaşacak.
Kesintisiz ses kontrolü
Siri, Cortana ve Google Now gibi sesle kontrol edilen asistanları bugünlerde ağırlıklı olarak geyik yapmak için kullanabiliyor olabiliriz. Ama dediğimiz mantıklı-mantıksız her cümleyle öğrenen ve kendini geliştiren yapay zeka, bir gün onsuz kalmaya dayanamayacağımız bir özellik haline gelecek. Siri, komutları anlamak için ses dalgalarını algılamak yerine insanların yaptığı gibi diksiyon ve söz dizim kurallarını analiz ediyor. Siri gibi doğal dil arayüzlerinin gelişmesiyle, bir zamanlar işlevsiz bir içerik gibi görünen sesli komutlar yakın gelecekte tuşlara basma zahmetini ortadan kaldırabilir. Bu sayede kısa ve net komutlarla arama yapma, mesaj atma ve emoji göndermeye kadar birçok işlem kolayca halledilecek. Acil durumlarda telefona sürünmek yerine seslenerek yardım çağırabileceksiniz.
3D ekranlar ve hologram
Retina Display teknolojisiyle 4K’ya kadar çıkan mükemmel görüntü kalitesine ve renk bolluğuna ulaşmış olabiliriz. Ama akıllı telefonlar görme yetinizi daha çok zorlayacak. AR uygulamalarının artmasıyla, ekranlar da bir gün endüstri standardı olarak 3D hale gelebilir. İlk örneklerini LG Optimus 3D, Motorola MT810 ve Samsung AMOLED 3D telefonlarında gördüğümüz 3D ekranlar, tahmin edileceği gibi AR’nin en etkileyici içeriği hologramı mümkün kılacak. Mobil Dünya Kongresi 2015’te (MWC) MasterImage3D firması tarafından ilk örneği sunulan projeksiyon sistemi, 3D hologramları mümkün kılacak ilk teknolojilerden biri. Benzer gelişmeler sayesinde Minority Report’ta gördüğümüz hologram ekranlar, akıllı telefonlarda karşımıza çıkacak. Fotoğrafınızı Instagram’da paylaşmadan önce elinizle kesip filtrelerden geçirebileceksiniz.
Modüler telefonlar
Google’ın Project Ara ile başını çektiği, ardından Hollandalı tasarımcı Dace Hakkens’in ortaya atıığı Phoneblocks projesiyle güçlenen parçalı telefonlar, kullanıcının günlük veya anlık kullanımına göre tasarlanan ilk konsept olarak belirdi. Donanım tasarrufunu ciddi ölçüde artırması beklenen ve tek bir özellik için yeni telefon alma ihtiyacını ortadan kaldırmayı amaçlayan modüler telefonlar, ZTE’nin Eco-Moblus projesiyle daha da öne çıktı. Moduler telefonlar, ihtiyacınız olan performans ve kullanım şekline göre CPU’dan GPU’ya, hoparlörden kameraya kadar telefonunuzun iç ve dış donanımını değiştirmenize imkan verecek. 3D yazıcı teknolojisini desteğiyle kullanıcıya özel donanıma yeni bir boyut kazandıracak modüler telefonlar, aynı zamanda süper ucuz olacak. Google’ın 50 dolar civarında fiyatla gelmesi beklenen telefonlarının yanı sıra Phoneblocks ve ZTE’nin de uzun bir evrim geçirecek teknolojinin ilk ürünlerini 2015’te bile sunabileceği tahmin ediliyor. Olmadı, 2016 diyelim.
Araba anahtarı tarihe karışıyor
M2M (machine-to-machine) teknolojisi, Nesnelerin İnterneti (IoT) dünyasında akıllı telefonları tahta oturtacak. Evinizin kapısını, arabanızın kilidini, ışıkları ve müzik sistemine kadar tüm cihazları akıllı telefonunuzla açıp kapayacak ve kontrol edeceksiniz. Hatta, bir gün akıllı evinizde çiçekleri sulama komutunu telefonunuzdan verebilirsiniz.
Akıllı telefonlarda hayatı kolaylaştıracak yenilikler
Mobil ödeme
Twitter, Facebook ve Google’ın da alışveriş imkanı sunmaya başlamasıyla mobil cihazlarda finansal işlemler yapmak yakın gelecekte rutin hale gelecek. ABD’de hızla yayılan Apple Pay’in yanı sıra PayPal ve Bitcoin gibi ödeme sistemleri de mobil ödemeleri hızla gelenek haline getirecek ve kağıt paranın gereksiz yük olarak kabul edileceği günlere adım atacağı. Özellikle müzik ve video gibi eğlence hizmetlerinin mobilden çok kolay erişebilir hale gelmesi, hızlı ödeme sistemlerinin yaygınlaşmasıyla mobili dev bir sanal pazara çevirecek. Günlük hayatımızdaki ödemeler ise gişelerden geçerken yolcu kartımızı tutmamız gibi bir saniyelik bir işleme dönüşecek.
Çevrenize yabancı kalmayın
Sene 2030… Turist olarak önceden ziyaret etmediğiniz bir ülkeye gittiniz. Kalacağınız otele yürürken ilk önce GPS destekli AR ile çevrenizdeki yerlerin bilgisini topladınız; yetmedi, 3D alıcılarla haritasını çıkardınız. Otel odasına girdiğinizde, telefonunuz otomatik olarak termostat ayarını yaptı ve küvet istediğiniz sıcaklıkta suyla dolmaya başladı. Müzik sistemi, telefonunuzdaki favori şarkı listesini çalmaya başladı bile. Çevrenizdeki tüm cihazlarla bağlantı kuran telefonunuz, yemek listesinden hava durumuna kadar tüm bilgileri ana dilinize çevirip sunmayı da ihmal etmeyecek. Belli bir yemeğin adını söylediğinizde, en yakın restoranların bilgisi ekrana dökülecek.
Bilgiyi sömürün
Akıllı telefonlar, gelecekte bir nevi dijital karadelik görevi de görecek. Belli amaçlar altında çalışmanızı son derece kolaylaştıracak olan teknoloji, bir konferans veya etkinlikte orada bulunan herkesin bilgisini size sunacak. İnsanları ortak kullanılan uygulamalar dışında birbirlerinden haberdar edecek sistem, aynı zamanda bilgi toplamanızı sağlayacak. Gerekli izin altında video ve ses kaydı yapan cihazlara bağlanarak veri alabileceksiniz. Yapay zeka desteği sayesinde, kaçırmak istemediğiniz bir görüntü veya konuşma otomatik olarak algılanarak kayıt altına alınacak.
Doğru ve gerekli bilgiye ulaşın
Geleceğin akıllı telefonları, sahiplerini sadece retina veya ses taraması yaparak tanımakla yetinmeyecek, onların kişiliklerini ve hobilerini benimseyecek. Yemek tercihinizden müzik aramalarına kadar öne çıkacak bu özellik, aynı zamanda ilgi göstermediğiniz haberleri de filtreden geçirecek. Geleceğin dijital gazetelerini okurken kategoriler ve başlıklarla boğuşmak zorunda kalmayacak, haber uygulamalarında dakikalarca gezinmek zorunda kalmayacaksınız. Hologram haberleriniz, sabah kahvaltınızla birlikte sizi telefonunuzda bekliyor olacak.
Gizlilik ekranı ve ‘opsiyonlu’ QWERTY klavye
Gizlilik hepimiz için çok önemli bir konu. Özellikle kamu alanlarında yazışmalarımızın etrafı taramaktan hoşlanan gözlerden uzak kalmasını istiyoruz. Geleceğin akıllı telefonları, Dell Latitude e6400 dizüstünde görülen teknolojiye otomatik olarak standart olacak. Piksel tabanlı desen oluşturarak ekranın özellikle kenarlardan görülmesini engelleyen ‘gizlilik ekranı’, yazışmalarınızı çok daha rahat yapmanızı sağlayacak. Bir diğer yenilik, eski günlerine dönemeyen BlackBerry’nin kendisiyle götürdüğü QWERTY klavye olacak. Hatta, telefonlarımız istediğimiz zaman beliren fiziksel klavye sunacak. California merkezli Tactus Technology firmasının geliştirdiği klavye, istendiği zaman dijital harflerin üzerinde baloncuklar gibi beliriyor. Bugün geliştirilme aşamasında olan teknoloji, gelecekte tek bir komutla karşımıza çıkacak.
Akıllı telefonların güncellenecek özellikleri
Konumdan bağımsız Wi-fi
Gelecekte gittiğiniz her mekanda Wi-fi şifresi sormaktan kurtulacaksınız. Böylece en yakın Wi-fi ağından uzak bir yerde bile olsanız Wi-fi ağlarını bulma şansı yakalayacaksınız. 2012’den bu yana geliştirilmekte olan WiFi Passpoint adı verilen teknoloji, her hotspot noktasına ayrı ayrı bağlanmanızı gereksiz kılacak. Aynı zamanda Hotspot 2.0 adını taşıyan Passpoint, bağlantınızı WPA2 güvenliği altında ağdan ağa aktaracak.
Şarj etme derdi son bulacak
Anında şarj olan bataryalara açılan algoritmaların gizlendiğini düşünmem, bu alanda yatan gelişmeler düşünüldüğünde mantıksız değil. Beklemek zorunda kalacak olsak da gelecekte güç bankaları veya adaptörle dolaşmak zorunluluk olmaktan çıkabilir. Samsung’un 2009’da sunduğu E1107 ve LG GD510 Pop, ilk güneş enerjili telefonlar olmuştu. E1107’nin 10 dakikalık konuşma için 1 saat şarj edilmesi gerekiyordu. Yakın gelecekte ise gelişen fotovoltaik hücreler sayesinde telefonlar gündüzleri güneş ışınlarıyla çalışacak, geceleri de bataryalarında depoladıkları enerjiyi kullanacak. Güneş enerjisi, tabii ki tek opsiyon değil. Apple’ın iWatch’ları manyetik iletim ve kinetik enerji ile şarj etmeye yönelik planları olduğu belirtilirken, kablosuz şarj teknolojisi de gelişmeye devam ediyor. Duracell’in geliştirdiği ‘güç tezgahı’ Powermat ve Q1 kablosuz şarj ürünleri ilk başarılı örnekler.
Süper hızlı internet
Türkiye 4G hazırlıkları yaparken, süper hızlı internetin kapılarını aralayacak 4G LTE Advanced teknolojisinin temelleri atıldı bile. LTE Wideband ve LTE-A olarak da bilinen teknoloji, 150-300 mbps hızında bağlantı imkanı sunacak. Söz konusu sayı, Batı’da mevcut olan 4G LTE’den 20 kat; en hızlı kablolu internetten ise 6 kat daha hızlı.
Bluetooth 4.0 ile anahtarlara son
Bluetooth Low Energy (LE) olarak da bilinen Bluetooth 4.0, akıllı telefonlardan giyilebilir cihazlara kadar birçok elektroniğin M2M iletişimde en büyük kozu olacak. Bluetooth 4.0’a sahip telefonların kilitleri açıp kapamak için kullanılan ilk ürünleri arasında Kevo Unikey ve Goji Smart Lock bulunuyor.
NFC ve iBeacon
Özellikle mobil ödemelerde öne çıkacak NFC (Yakın Alan İletişimi) teknolojisi, aynı zamanda kağıt belge ve kartların da yerini dolduracak. Apple’ın Bluetooth 4.0 uyumlu iBeacon mikro-lokasyon teknolojisi ise biletleri tarihe karıştıracak teknolojinin temelini oluşturuyor. ABD’de 20’den fazla beysbol stadında kullanılan iBeacon, belli bir ödeme noktasında akıllı telefonunuz tespit edildiğinde bilet ve kupon bilgilerini ödeme seçenekleriyle telefonunuza iletiyor. Ayrıca, bileti satışta olan etkinlikler hakkında bilgi gönderilmesini sağlıyor.
Biyo-sensörlerle daha sağlıklı bir yaşam
Yaşam koçluğuna soyunacak giyilebilir cihazlar, akıllı telefonlar olmadan pek bir anlam ifade etmiyor biliyorsunuz. Bu manada, birkaç ay içinde karşımıza çıkacak birçok biyo-alıcılı giyilebilir teknoloji için de akıllı telefonlarımıza ihtiyaç duyacağız. Athos’un sporcular için geliştirilen akıllı giysisi ve Sensoria’nın akıllı bağcıkları, Apple Watch gibi bir ekranı olmadığından akıllı telefonlara ihtiyaç duyacak. Telefonlar, tüm vücut ve faaliyet bilgilerimizi istatistiğe ve rapora döken analiz merkezinin kendisine dönüşecek…
Uzun lafın kısası, gelecekte hayatlarımız akıllı telefonlar sayesinde çok daha tempolu ve renkli olabilir. En rutin ve en önemli faaliyetlerimizin başlangıç noktası olan telefonları kaybetmemeye dikkat etmemiz çok önemli. Belli durumlar için ‘kendi kendini imha etme’ seçeneği koyulması da güvenlik adına yararlı olabilir.
