Chobani, girşimcilik dünyasının en dikkat çekici hikayelerinden biri. Bir an için ‘neden olmasın’ diyen bir girişimcinin hayata geçirdiği fikir, bugün ABD’nin ardından dünyanın dört bir yanına yayılan bir ürüne dönüştü.
Türk işadamı Hamdi Ulukaya, 2005’te Kraft Foods firmasından satın aldığı fabrikayı iki yıl süren Ar-Ge çalışmalarının ardından Yunan yoğurdu üretimi için tekrar hayata geçirdi. Ulukaya, Habetürk’e verdiği röportajda ürün isminin “ABD’de zaten var olan bir nişi güçlendirmek için Yunan yoğurdu olarak belirlendiğini” söylemişti.
Chobani, en büyük yatırımını 2012’de gerçekleştirerek Idaho’nun Twin Falls kentinde 93,000 metrekarelik üretim tesisi açmıştı. ABD’nin en büyük yoğurt üretim tesisi olan fabrika 450 milyon dolara mal olmuştu. Chobani’nin duyurduğu 20 milyon dolarlık yeni Ar-Ge tesisi, yine Idaho’da kurulacak ve ana tesise bağlı çalışacak.
Göçmenlere destek vermeye devam
Ulukaya’nın yeni yatırımı, aynı zamanda başından beri savunduğu göçmen politikasına destek vermeyi amaçlıyor. Yeni Ar-Ge tesisi de, ana üretim merkezi gibi Idaho’nun göçmen tartışmalarının merkezinde yatan güney-merkez bölgesinde kurulacak. Ulukaya, bölgedeki aşırı-sağcı blogger ve komplo teorisyenleri tarafından yapılan boykot çağrılarına kulaklarını tıkamış durumda. Chobani’de bugün çalışan 2,000 kişiden 300’ünü göçmenler oluşturuyor.
Ulukaya, ‘sağdan soldan kulağına bazı tartışmaların geldiğini ancak Chobani’nin merkezi olan bölgenin barış dolu bir yeri temsil ettiğini’ söyledi. AP haber ajansına konuşan Ulukaya, Ar-Ge tesisinin doğal ve sentetik olmayan yoğurt üretimine destek vereceğini belirtti.
Alternatif medyanın bilgi ve akıldan yoksun kesimlerine hedef olması, Chobani’nin büyümesine hiçbir tehdit oluşturmuyor. Chobani aleyhine öne sürülen komplolar arasında, firmanın ABD’yi Müslüman işgaline maruz bırakmak istediği ve Idaho’daki verem vakalarının artışına neden olduğu gibi trajikomik örnekler var. Hatta, bu sayfaların amansız çabasıyla bir numaralı komplo teorisyeni Alex Jones’u dürtmeyi başarmaları bile Chobani’ye engel oluşturamadı. InfoWars adıyla kendi medya impratorluğunu kuran Jones, Chobani’de göçmen çocuklara cinsel taciz yapıldığına yönelik sahte haberleri desteklemiş, iddialar asılsız çıkınca özür dilemişti.
Ulukaya, karşılaştıkları göçmen karşıtı tepkilerin kendilerini etkilemeyeceğini ve kapılarının herkese açık olduğunu söyledi.
Chobani’yi boykot çalışmaları ters tepmiş ve ABD’liler desteklerini sosyal medyada göstermişti.
No boycott here… Just buy buy buy! #chobani @hmajd @Deanofcomedy @saadmohseni @Chobani pic.twitter.com/UP4vb0fdha
— Asieh Namdar (@asiehnamdar) November 1, 2016
Gıdanın Silikon Vadisi
Öfkeli aşırı sağcılar Chobani’ye karşı yeni komplolar üretmeye çalışa dursun, Idaho Valisi C.L. “Butch” Otter firmanın büyümesinen son derece hoşnut. Vali, Chobani’nin yatırımları ile Idaho’ya olan bağlılığını gösterdiğini ve vatandaşlığı güçlendirdiğini söylerek memnuniyetini gösterdi.
Idaho’nun merkezi, güçlü tarım altyapısı ile ‘Sihir Vadisi’ olarak da adlandırılıyor. Ulukaya ise Chobani sayesinde birçok gıda üreticisinin bölgeye yatırım yaptığını belirterek bu ifadeyi ‘gıdanın Silikon Vadisi’ olarak yeniden tanımlıyor. Ulukaya, ‘gıda üretimi için 10 yıl önce var olmayan genel kültürün artık herkesin erişimine açık olduğunu’ söyledi.
Chobani çalışanları saatte 15 dolar kazanıyor. Bu miktar, ABD’de saat başına en düşük ücret olan 7,5 doların iki kat üzerinde. Chobani, 2016’de hisselerinin yüzde 10’unu çalışanları arasında dağıtacağını açıklamıştı. Piyasa değerine göre, çalışan başına 150,000 dolar hisse dağıtılmış oldu.
Ulukaya’yı yakın gelecekte birçok derginin kapağında görmeye alışacağız gibime geliyor.
