Gizli kanallar Antarktika’yı eritebilir

Yeni bir araştırma, California büyüklüğündeki bir buzulun Doğu Antarktika’dan kopabileceğine işaret etti. Buzulun koparak erimesi ise dünya genelindeki deniz seviyesi tam 3,5 metre yükseltebilir. Buzulun altından geçen kanallar ise korkulan erimenin hızlanmasına neden olabilir.

Dünyanın temiz su deposu Antarktika’nın son sürat eridiğinden yıllardır haberdar olsak bile bu konu hakkında sadece yapılan yeni araştırmaların sonucunu okumaktan öteye gidemiyoruz. Yapılan en son araştırma da, kesinlikle iç açıcı olmayan bir durumu gözler öne seriyor ve Dünya’yı hızla terk etmek için daha güçlü uzay roketleri geliştirilmesi gerektiğinin altını çiziyor.

Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) sunduğu verilere göre, sadece Batı Antarktika’da 2009-2012 yılları arasında yaşanan buzul kaybı 230 milyar ton civarında. Yine ESA’ya bağlı CryoSat-2 uydusunun Mayıs 2014’te sunduğu verilere göre, Antarktika’nın yıllık buzul kaybı 160 milyar ton.

Nature GeoScience dergisinde yayımlanan en son araştırma ise Doğu Antarktika’daki Totten Buzulu’nun kıtadan koparak erime tehlikesi altında olduğunu gösterdi. Buzulun altında yeni keşfedilen iki deniz yatağı kanalı, sıcak suların yüzen buz tabakasının altına girmesine neden olarak erimeyi korkutucu şekilde hızlandırabilir.

Araştırmanın başını çeken Texas Üniversitesi Jeofizik Enstitüsü’nden Jamin Greenbaum, buz tabakasının erimesiyle deniz seviyesinin kaçınılmaz olarak yükseleceğini belirtti.

Totten Buzulu’nın erimesi halinde ise deniz seviyesinin yaklaşık 3,5 metre yükselmesi anlamına geliyor. Bu da on milyonlarca insanın ölmesine ve dünyanın dört bir yanında herkes için hayatın mahvolmasına yetecek bir facia anlamına geliyor.

Livescience sitesine açıklama yapan Greebaum, Grönland ve Batı Antarktika’dan büyük olan Doğu Antarktika Buz Tabakası’nın dünyadaki en büyük buzul yapı olduğunu ifade etti. Totten Buzulu ise derinlerdeki sıcak suyun deniz yatağı kanallarıyla altından geçmesiyle erimeye en fazla maruz kalan buzullardan biri olarak beliriyor.

Geçmişteki sav geçersiz kaldı

Bilim insanları Doğu Antarktika’nın altından geçtiğine inanılan bir sualtı yükseltisinin buz tabakasını sıcak sulardan koruduğuna inanıyordu. Ancak yeni araştırma bu durumun tam tersini ortaya koydu.

Araştırmayı dışarıdan değerlendiren British Antarctic Survey’den Peter Fretwell, ‘sualtında bariyer görevi gördüğüne inandıkları sırtın aslında deliklere sahip olduğunu ve buz tabakasının altına sıcak su ilettiğini’ belirtti.

Her yıl yaklaşık 10 metre incelen Totten Buzulu’nun, ortaya çıkarılan sıcak su kanallarının etkisiyle bu kadar hızlı eridiği neredeyse kesinleşti. Totter’den kopmakta olan tüm buzların erimesi ise hesaplamalara göre Batı Antarktika Buz Tabakası’na eşit miktarda buzulun yok olması anlamına gelecek.

Fransa, ABD, İngiltere ve Avustralyalı araştırmacıların oluşturduğu uluslararası ekip, kar yağışlarının kıyıdaki erimelerin önüne geçmemesi halinde Totter Buzulu’ndaki erimenin geri dönüşünün olmayacağı uyarısında bulundu.

Dört bir yanı eriyen kıta

Geophysical Research Letters dergisinde Mayıs 2014’te yayımlanan ve ESA’nın CryoSat-2 uydusundan alınan verilere dayanan araştırma, Antarktika’daki buzul erimesinin yüzde 87’sinin kıtanın batısında yaşandığını göstermişti. Batı Antarktika’da yer alan Pine Island, Thwaites ve Smith buzullarının her yıl 4 ila 8 metre inceldiği anlaşıldı.

Ancak yıllık kaybı yaklaşık 150 kilometreküp olarak hesaplanan Batı Antarktika’nın yanı sıra, kıtanın diğer bölgelerindeki erime de fazlasıyla göze batmaya başladı. En hızlı erimenin ise Totten Buzulu’nda yaşandığı belirlendi.[quote_box_right]Antarktika’nın yıllık buzul kaybı 160 milyar ton iken Batı Antarktika her yıl 150 kilometreküp daralıyor. [/quote_box_right]

145×35 kilometre genişliğindeki kıtanın üzerinde uçan araştırmacılar, radar ile buz kalınlığı, lazer taramalarıyla da buz kalıbının şeklini analiz etti. Diğer donanımlar ise deniz yatağının şeklini etkileyen yerçekimi ve manyetik alanı ölçmek için kullanıldı.

ESA verileri, Antarktika’da yaşanan erimenin Dünya’nın yerçekim gücünü bu bölgede zayıflattığını ortaya koymuştu.

Analizler sonucunda çıkarılan harita, Totten Buzulu’nun altında iki sıcak su kanalı olduğunu gösterdi. Greenbaum, sıcak suyun deniz tuzu nedeniyle daha yoğun ve ağır hale geldiğini ve buzulun derinliklerine inebildiğini belirtti.

Araştırmacılar, Doğu ve Batı Antarktika’da yaşanan erimenin ciddi boyutlara vardığını bir kez daha teyit ederken, bu tür araştırmaların kamuoyu tarafından göz ardı edilmesine neden olan temel bilgiyi tekrarladı: Totten ve diğer buzulların erimesi yüzyıl, hatta daha fazla sürebilir.

Robotik denizaltılar kullanılacak

California Üniversitesi’nden dünya ve fizik bilimi profesörü Eric Rignot, sonuçlarını değerlendirdiği araştırmanın ‘kesin delillere ihtiyaç duyduğunu ve sıcak suyun hareketi ve neden olduğu etkinin şu an bir hipotezden öteye gidemediğini’ ifade etti.

Bu aşamada yakın geçmişte göreve başlayan robotik denizaltılar yeniden Antarktika’nın derinliklerini araştırmaya başlayacak ve gelecek 100 ila 1000 yıl arasında yaşanabilecek değişimler hakkında bizlere bilgi kazandıracak.

SeaBed adı verilen robotik denizaltı geçtiğimiz yıl Antarktika’nın o güne dek erişilmemiş noktalarına inmiş ve buzul tabakanın kalınlığını okyanusun derinliklerinden ölçmüştü. Araştırma, Antarktika buzulunun sanılandan daha kalın olduğunu ortaya çıkarmıştı.

Kısaca vurdumduymazlığa gelmemiz için bir mazeret daha sunulmuş oldu…