Ay’ın karanlık yüzü aydınlandı

NASA’nın DSCOVR uydusu, Dünya’nın Güneş tarafından aydınlatılan tarafından geçtiği esnada Ay’ın ‘karanlık yüzünü’ görüntüledi.

Deep Space Climate Observatory (DSCOVR) uydusu, sadece iklim değişikliğini etkileyen değişimleri değil ama Ay’ı da son derece iyi gözetleyebileceğini ortaya koydu. İklim uydusu, geçtiğimiz ay içinde Ay’ın ‘karanlık yüzünü’ tamamen gözler önüne seren görüntülerini elde etti.

Dört megapiksellik CCD kamera ve teleskoptan oluşan Earth Polychromatic Imaging Camera (EPIC) cihazı tarafından 1,6 milyon kilometreden elde edilen fotoğrafların oluşturduğu video, karanlık yüzü kameraya dönük halde Ay’ın Dünya’nın aydınlık yüzünden geçişini gösteriyor.

ABD Ulusal Atmosfer ve Okyanus İdaresi (NOAA) için güneş fırtınalarının gerçek zamanlı etkisinin yanı sıra ozon tabakası, bitki örtüsü ve bulut yüksekliği gibi ölçümleri takip eden DSCOVR, EPIC kamerasıyla elde ettiği görüntülerde Dünya’daki değişimi küresel ölçekte görebiliyor. Kamera, yılda iki defa Ay ve Dünya’yı beraber hareket ederken görüntülüyor.

Ay’ın karanlık yüzünü eksiksiz ortaya çıkaran geçiş, 16 Temmuz’da Pasifik Okyanusu’nda, Kuzey Amerika yakınlarında gerçekleşti. TSİ 10.50 ile 03.45 arasında yapılan gözlemde, Ay, Dünya’nın Güneş tarafından aydınlatılan yüzünden geçerken yerden hiçbir zaman görülemeyen yüzünü de gözler önüne serdi.

Karanlığın içindeki olağanüstü güzellik

Ay’ın karanlık yüzü, ilk kez 1958 yılında Sovyetlerin Luna 3 uzay aracı tarafından görüntülenmişti. NASA’nın Deep Impact uydusu, Mayıs 2008’de 50 milyon kilometre öteden karanlık yüzü görmeyi başarmıştı. Çin, 2012’de Chang’e 2 uydusu ile Ay’ın detaylı haritasını çıkarmıştı. Hem ABD hem de Çin, 2020’li yıllarda Ay’a inmeyi ve karanlık yüzünü keşfetmeyi amaçlıyor.

EPIC, morötesinden kızılötesine kadar birçok spektral filtre kullanarak art arda 10 fotoğraf çekiyor. Kırmızı, yeşil ve mavi filtreler, renkli fotoğraflar elde etmek için kullanılıyor.

En son geçiş videosu, 30 saniye aralıkla çekilen fotoğraflardan elde edildi. Ay’ın Dünya ile beraber hareketinden dolayı, filtrelerin çakışması Ay’ın sağ tarafında yeşil, sol tarafında ise kırmızı-mavi bir ton oluşturdu.

Ay’ın karanlık yüzü Dünya’dan görülen tarafına kıyasla büyük, karanlık bazalt ovalardan fazlasıyla yoksun. Karanlık yüzdeki en büyük yapılardan bir tanesi sol üstte beliren az sayıdaki bazalt ovadan Mare Moscoviense ve sol aşağıdaki Tsiolkovskiy krateri. Sağ tarafta ise dikkatlice bakıldığında gümüş gibi parlayan gölge bir alan görülebiliyor.

EPIC’in Eylül ayında başlayacak detaylı Dünya gözlemlerine ait fotoğrafları, çekilmelerinin ardından gelen 12-36 saat aralığında hazır olacak.

DSCOVR, kısa süre önce ‘Mavi Bilye’nin 1,6 milyon kilometreden olağanüstü bir fotoğrafını elde etmişti. Ay ile çekilen fotoğraflar hakkında en güzel yorumu ise DSCOVR projesinde yer alan Adam Szabo söylüyor:

“Dünya’nın Ay’dan ne kadar parlak olduğunu görmek şaşırtıcı… Dünyamız, Ay’ın yüzüyle karşılaştırıldığında karanlık uzayda duran olağanüstü bir nesne.”