Colorado Boulder Üniversitesi’nden araştırmacılar, Ay’da çok eski volkan patlamalarının oluşturduğu kalın buz tabakaları olabileceğini keşfettiler.
Ay’a yeniden gidilmenin planları yapılıyor ve bunu yakın bir zamanda göreceksek, orada yaşamak için de ihtiyaç duyulacak kaynakları üretmenin verimli yollarını bulmamız gerekecek. Ay’da yaşamın temel yapı taşlarından biri olarak görülen “su kaynağı” bulmak son birkaç yılda uzay ajansları arasında önemli bir ilgi konusu haline geldi.
İyi haber şu ki, Ay’ın kutuplarında buz halinde su kütleleri var gibi görünüyor ve kutupların yakınındaki kraterlerde de buz birikintileri olabilir. NASA 2020’de, Ay’ın aydınlık yüzeyinde suyun tespit edildiğini duyurmuştu ve bu potansiyel olarak değerli bir kaynaktı.
Şimdilerde Ay’da volkanik hareketlere az rastlanmasına rağmen, tarihinin daha erken dönemlerinde bolca aktif patlamalar yaşanıyordu. Araştırma ekibi, eski zamanlardaki Ay’ı simüle etmek için bilgisayar modellemesini kullanmış ve volkanik aktivitelerin büyük miktarlarda su buharı fırlattığını, bunun daha sonra yüzeye yerleştiğini ve bugün hala orada olabilecek birikintilere dönüşebileceğini buldular.
Büyük nehirler ve lav gölleri… Ay’da nasıl su oluşmuş olabilir?
Gezegen bilimciler, 2 ila 4 milyar yıl önce, Ay’ın yüzeyinde on binlerce volkanik patlamaların yaşandığını, bunun sonucunda devasa nehirler ve lav gölleri oluşturduğunu tahmin ediyorlar. Dünya’daki patlamaların neredeyse çoğunu gölgede bırakacak türden patlamalar..
Bu kızgın volkan patlamaları muhtemelen Ay’ın etrafında girdap gibi dönen, çoğunlukla karbon monoksit ve su buharından oluşan bulutları püskürterek potansiyel olarak su bazlı atmosferler yarattı. Araştırmacıların bilgisayar modellerine göre, volkan patlamalarından gelen suyun kabaca yüzde 41’i Ay’da buz olarak yoğunlaşmış olabilir. Bu ne anlama geliyor? Uzay kaşifleri yeterince derin kazarlarsa, Ay görevlerini uygulanabilir kılmak için ihtiyaç duydukları su kaynaklarına erişebilirler.
Bu durum elbette derinlerde su bulmanın kolay olacağı anlamına gelmiyor ancak bazıları gerçekten Ay yüzeyinin metrelerce altında saklanıyor olabilir. Bir miktar su daha düşük enlemlerde, orada bulunan minerallerle etkileşime girecek kadar uzun süre yüzeyde kalmış veya göktaşı çarpmalarında adeta eriyen volkanik bir bardağa dolmuş olabilir.
Geçmişteki su kaynaklarına ilişkin benzer türde kanıtlar Ay’da daha önce tespit ediliyordu ve bu da eski volkanik Ay buzulları için destekleyici kanıtlar aramada bir başlangıç noktası sağlıyor. Bilim ise bu konuda çok kesin bir yol izliyor. Bol miktarda su bulunması Ay’da bir uzay üssü kurmayı planlayan insanlık için ileride çok değerli bir kaynak olabilir.
NASA, yeni keşif aracı ile Ay’da su arayacak!
NASA’nın Kasım 2023’te göndermeyi planladığı yeni uzay keşif aracı VIPER‘ın, gelecek yıl 100 günlük bir görev için Ay’ın güney kutbuna indirilmesi planlanıyor. Amacı, Nobile kraterini ve keşfedilmemiş bölgelerini haritalamak ve bu alanlarda buz veya başka potansiyel kaynakların bulunup bulunmadığına karar vermek olacaktır. Bu kaynaklar bulunursa, gelecekteki Artemis Ay görevlerinde astronotlara yardımcı olabilir. Ayrıca, araştırma aracı VIPER, bu hafta Glenn Araştırma Merkezi’nde en gerçekçi Ay’a iniş testlerinden de başarıyla geçti.
İlginizi çekebilir:
Uzay Turizmi: 20 Yıl Süren Çalışmaların Ardından Bizleri Neler Bekliyor?
Küresel Otomotiv Sanayisinin Yeni Hedefi: Uzay
