Çin’in Ay Keşif Programı’nı yürüten bilim insanları, Yutu-2 keşif aracının Ağustos ayında tespit ettiği jel benzeri esrarengiz maddenin yeni yakın çekim fotoğraflarını yayınladı.
Chang’e 4 uzay aracı ile Ay’ın öteki yüzüne inen ilk keşif aracı olan Yutu-2, Ağustos ayında bir kraterde karşısına çıkan jel benzeri ve renkli maddenin en net görüntülerini elde etti.
Uzmanlara göre, Von Karman kraterinin içindeki sayısız küçük çarpışma kraterinden birinde yer alan madde ilk akla gelen şey: Çarpışma sonucu oluşan koyu cam. Maddenin, Apollo 17 görevinde astronotların bulduğu ve dünyaya numunesini getirdiği “çarpışma camı” ile aynı olduğu düşünülüyor.
1972’de gerçekleştirilen Apollo 17 görevinde yer alan jeolog Harrison “Jack” Schmitt tarafından bulunan ve “Sample 70019” adı verilen madde, koyu ve parçalanmış minerallarin bir araya gelmesiyle oluşmuştu. Karanlık ve parlak olan çarpışma camı, meteoritlerin çok yüksek hızda gök cisimlerinin yüzeyine çarpması ile oluşuyor.
NASA Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nden Dan Moriarty, Yutu-2 tarafından elde edilen sıkıştırılmış görüntünün ham bir fotoğrafa kıyasla kendilerini birçok bilgiden mahrum bıraktığını söyledi. Moriarty buna rağmen “parçaların sahip olduğu şeklin etraflarındaki materyaller ile benzerlik gösterdiğini” söyledi. Bu bulgu, maddenin Ay yüzeyindeki çarpışmalar ile parçalara ayrıldığına işaret ediyor. Aynısı, maddenin etrafındaki toprak için de geçerli.
Moriarty, heterojen bir yapıya sahip olduğunu belirttiği maddenin karanlık olduğunu ancak içinde daha parlak materyal bulunduruyormuş gibi durduğunu belirtti (bu ışığın yansıması da olabilir). Maddenin nereden geldiğinin cevabı ise çarpışma esnasında bölgede bulunma ihtimali en yüksek maddelere dayanıyor. Bnlar arasınad Ay tozu, cam, çarpan meteoritin materyali ve “mare” olarak bilinen Ay’ın karanlık denizlerine ait bazalt yer alıyor.
Kısa açıklama, yüksek hızlı meteor çarpışmalarının birçok materyali yüksek basıçla parlak cam haline getirmiş olması. Ortaya çıkan madde, ışığı kırma özelliği ile bulunduğu ortamdaki diğer materyallerden farklı bir görünüme sahip oluyor.
“Esrarengiz maddenin” kısa hikayesi
180 kilometre genişliğindeki Von Karman Krateri’nde gezinen Yutu-2, 28 Temmuz tarihinde (Sekizinci Ay gününde) 2 metre genişliğinde bir kratere denk geldi. Çinli bilim insanları Yutu-2’nin rotasındaki hedefleri askıya alarak kraterdeki jel benzeri görünüme sahip maddeyi incelemeye başladı. 17 Ağustos günü yapılan ilk açıklama, astronomi dünyasında heyecan yarattı.
Yutu-2, kamerasıyla net görüntüler almak için kratere sokuldu ve VNIS (Görünür ve Yakın Kızılötesi Spektrometresi) cihazını devreye soktu. Cisimlerin yansıttığı ve dağıttığı ışınları tespit ederek yapılarını inceleyen cihaz ile toplanan bilgiler, CNSA (Çin Ulusal Uzay Ajansı) tarafından henüz açıklanmadı.
Yutu 2 şu ana kadar Von Karman’da 289 metre mesafe kat etti. Chang’e 4 ve Yutu 2, geceleri sıcaklığın -190 dereceye kadar düştüğü Ay yüzeyinde sadece gündüzleri aktif hale geliyor. Her iki uzay aracı için Ay’daki 11’inci gün 21 Ekim’de başladı.
