ESA Trace Gas Orbiter (TGO), Ekim 2016’da gövdesinde taşıdığı Schiaparelli kondusu ile Mars yörüngesine ulaşmıştı. Efsane İtalyan astronom Giovanni Schiaparelli’nin adını taşıyan kondu maalesef serbest düşüş ile Kızıl Gezegen’in yüzeyine çakılmış ve görev dışı kalmıştı. TGO ise Şubat 2018’de Mars yörüngesindeki konumunu güncelleyerek yere daha yakın bir yükseklikten gözlemlerine devam ediyor. ESA ve Roscosmos tarafından kontrol edilen uydunun Dünya’ya gönderdiği en son fotoğraflar arasında, Mars’ın kendine özgü hava olayları ile oluşan dev bir örümcek de var.
Ana görevi Mars’taki metan izlerini analiz ederek yaşam potansiyelini incelemek olan TGO, bilimsel donanımları arasında Surface Imaging System – Yüzey Görüntüleme Sistemi (CaSSIS) olarak adlandırılan mükemmel bir kameraya sahip. Kameranın özelliği, son derece net 3D fotoğraflar elde edebilmesi. Mars yörüngesindeki diğer uyduların kameraları 2D görüntüler elde ediyor.
TGO’nun en son fotoğrafları arasında, Terra Sabaea bölgesinde beliren mavi bir örümcek de var. Kum fırtınalarının oluşturduğu bir iz olan örümcek, sahte renkler ile doğal rengi verildiğinde dev, mavi ve kıllı bir örümcek gibi beliriyor. ESA, ortaya çıkan manzaranın “yüzlerce, belki de binlerce küçük Mars kasırgasının eseri olabileceğini” düşünüyor. ESA, fotoğrafın ham renklerinin koyu kırmızı olduğunu ve kum fırtınalarının ortaya çıkardığı yüzeyin altındaki materyallerin daha net görüldüğünü belirtti.
Görüntülerde Mars’ın yeni kaşifi de var
TGO tarafından gönderilen HD fotoğraflar arasında, Kasım 2018’de Kızıl Gezegen’e tarihi bir iniş gerçekleştiren NASA InSight kondusu da var. TGO tarafından InSight’a ait olan ilk görüntü, 2 Mart günü gri tonlarda çekildi. Aynı tarihte InSight bir talihsizlik yaşamış ve Mars’ın derinliklerinde sismik ölçümler yapmasını sağlayacak bilimsel donanımı bir kayaya saplanmıştı (NASA halen bu konuda ne yapılması gerektiğini düşünüyor).
InSight’ın yer aldığı fotoğraf, 2 kilometrekarelik bir alanı gösteriyor. InSight, iniş motorlarının kapkara ettiği patlama izi benzeri alanın içinde beyaz bir toz tanesi gibi beliriyor. Uzay aracının ısı kalkanı ve paraşütü de görülebiliyor.
TGO’nun bilinmeyen bir özelliği, NASA Mars Yörünge Kaşifi (MRO) gibi Insight’ın verilerini Dünya’ya aktarmak için kullanılıyor olması. Bern Üniversitesi’nden Nicolas Thomas, “TGO’nun bugüne kadar Insight üzerinde çekim yapmamasının sebebini MRO ile iletişimin karışmasını önlemek için olduğunu” belirtti. Trace Gas Orbiter, InSight’ı görüntülemek için uzay aracının iniş noktasının tam üzerinden geçeceği anı bekledi.
InSight’ın sismometresi ile gönderdiği ilk veriler, yakınlarda bir çarpışma krateri olabileceği yönündeydi. Eğer veriler kesinleşirse, Trace Gas Orbiter kraterin izini aramaya başlayacak.
Mars’ın daha daha HD görüntüleri
Şurası kesin ki, ömür boyu Mars’tan gelen manzaralara bakmaktan sıkılmayacağız. Yıllar ilerledikçe gelen görüntülerin kalitesi artarken, bir gün insanlar Kızıl Gezegen’e ayak bastığında buraların neye benzeyeceğini hayal etmek de farklı bir his veriyor.
TGO’nun yeni görüntülerinde güney kutbu civarındaki Burroughs kraterinde yer alan katmanlı bir tümseğin yamacı da görülüyor. Toz ve buzun milyonlarca yıl içinde inşa ettiği katmanlar Mars’ın kurak ve su içeren bileşimini ortaya koyarken, buradaki buzun kökeni şu an bilinmiyor.
[ESA/Roscosmos/CaSSIS]
Aşağıdaki görüntü ise 100 kilometre genişliğindeki Columbus Krateri’nde yer alan bir kilometrelik bir diğer krateri gösteriyor. Columbus Krateri, Mars’ın güney yarımküresinde kalıyor. Görüntüdeki alanın alt kısmında boydan boya ilerleyen beyaz şerit, sülfat tuzları gibi su ile oluşmuş mineraller içeriyor.
[ESA/Roscosmos/CaSSIS]
Bir diğer kare ise Mars’ın “aslında her zaman kızıl olmayan” yönünü yansıtan Hellas Havzası’na ait. Eğer Mars’ın kum tepeleri ve katmanlı arazileri dahil topografik özelliklerini yansıtan diğer fotoğraflarına bakmak isterseniz, tıklayın.
