Dünyanın temiz su deposu Antarktika, küresel ısınma nedeniyle son yıllarda birçok mikro felaket yaşadı. Okyanus sularının ısınması nedeniyle şehir büyüklüğünde birçok buzul kaybeden kıta, yetmezmiş gibi derinliklerinde yatıyor olabileceği belirtilen yanardağ ile daha büyük bir tehditle karşı karşıya kalabilir.
Antarktika’nın her karış toprağının insanlığın geleceği için büyük önem taşıması, topografik haritasının önemini de bir o kadar artırıyor. Buradan yola çıkarak, buz araştırmacılarının oluşturduğu bir konsorsiyum Antarktika Referans Yükseklik Modeli (REMA) adını verdikleri haritayı hazırladı. ABD Ulusal Bilim Derneği tarafından desteklenen proje, buzul kıtanın bugüne dek oluşturulan en yüksek çözünürlüklü haritasını temsil ediyor.
Antarktika’nın %98’ini kaplayan harita 88 derece güney enlemine kadar iniyor. Güney Kutbu’nun sağ kısmında kalan açıklık, yetersiz uydu verisi nedeniyle tamamlanmamış ancak ileride yama yapılacak. Haritanın çözünürlüğü 2-8 metre arasında değişiyor.
Araştırmada yer alan Ohio State Üniversitesi’nden buzul bilimcisi Ian Howat, “Bugüne dek sahip olduğumuz Mars haritaları Antarktika’dan daha iyiydi… Şimdi Antarktika Dünya’nın en iyi haritalandırılmış kıtası” ifadesini kullandı.
Yeni uydu için yol gösterici olacak
REMA tarafından verilen bilgiye göre, harita 2009-2017 yılları arasında kıtayı gözlemlemiş uyduların çektiği yüz binlerce stereoskopik fotoğraf çiftinin bir araya getirilmesi ile oluşturuldu. Uydu altimetre verileri ile her noktanın yüksekliği kesin olarak belirlendi. Ardından tüm veriler kıta boyutunda topografik haritayı hazırlamak için bir süperbilgisayara yüklendi. Ortaya 150TB büyüklüğünde Antarktika haritası çıktı.
Yeni uydu verileri ile düzenli olarak güncellenecek olan dijital harita, Antarktika’daki buzul hareketleri, buz kalınığı değişimi ve nehir ile volkanik faaliyetlerin gözlemlenmesi için kullanılacak. Dahası, halen insanın adım atmadığı, keşfedilmemiş bölgelere keşif görevleri hazırlanmasına yardım edecek.
Yazılım mühendisi Kevin Pluck, Antarktika’nın buz kalınlığını gösteren harita hazırlamıştı:
Just downloaded Antarctic ice thickness data, it's beautiful pic.twitter.com/XWSiLiVntM
— Kev كيفين Pluck 🇵🇸🇺🇦🏳️🌈🏳️⚧️🇪🇺 (@kevpluck) April 26, 2018
Haritanın bir diğer önemi, 15 Eylül’de ateşlenecek olan ICESat-2 uydusuna yol gösterecek olması. NASA’nın yeni uzay lazeri, Antarktika buzunu en yüksek kesinlikte tarayarak veri toplayacak.
NASA kriyosfer programında yer alan Tom Wagner, “Dünya’nın kutup noktalarını tanecik boyutunda görebileceklerini” söyledi. Yakın gelecekte REMA haritasının “tanecik boyutunda” çözünürlüğe sahip olacağını söylemek mümkün.
