Kitle kaynak çalışmasına dayanan Exoplanet Explorers (Dış Gezegen Kaşifleri) projesi, Zooniverse platformu ve NASA Kepler Uzay Teleskobu arşivini kullanarak yeni bir yıldız sistemi keşfetti. Şu ana kadar beş gezegeni ortaya çıkarılan K2-138 sisteminin altıncı bir gezegene daha sahip olduğu düşünülüyor.
K2, yıldızın Kepler tarafından ortaya tespit edildiğine ve yıldızın tipine işaret ediyor. K-tipi yıldız olan K-138, bir turuncu cüceyi temsil ediyor. Yani, kütlesi Güneş’in 0.45 ile 0.8 katı arasında yer alıyor.
Sistemdeki tüm gezegenler yıldızlarına son derece yakın konumlarda yer alıyorlar. Yörünge süreleri sadece 2,35 ile 12,76 gün arasında değişiyor. Yıldızdan en uzakta yer alan K2-138f, Güneş-Dünya mesafesinin sadece 10’da biri mesafede (15 milyon kilometre) bulunuyor. Her biri kayalık olan gezegenlerin yarı çapları ise Dünya’nın 1,6 ile 3,3 katı arasında değişiyor. Yıldızlarına olan süper yakın mesafeleri nedeniyle, tüm gezegenlerin yaşama neredeyse olanaksız olduğunu söylemeye gerek yok sanırım.
K2-138 sisteminin bir diğer özelliği, “yörünge rezonansı” denilen bir düzen içinde olması. Bu da, gezegen sıralamasında içten dışa doğru ilerledikçe tam yörünge süresinin yarı yarıya artması. Yani K2-138c’nin yörünge süresi 2.35 gün ise K2-138b için bu süre 3,52 gün.
Kepler Kuğu Takımyıldızında 219 yeni gezegen adayı keşfetti
Uzay keşfinde yepyeni bir yöntem
K2-138 keşfi pek heyecan verici değil. Tabii ki bu haber olmayacak kadar önemsiz bir keşif olduğu anlamına gelmiyor. Kepler ve diğer uyduların arşivlerinde o kadar çok bilgi yer alıyor ki, NASA ve diğer uzay kurumlarının araştırmacıları bu bilgilerin bir kısmını yıllarca inceleyemiyor. Ancak internetten erişilen veri platformları sayesinde birçok boşluk kapatılıyor. K2-138 her ne kadar TRAPPIST-1 gibi bol ve yaşama olanak sunan gezegenlerden oluşmasa da, bir yıldız sisteminin ne kadar ilginç bir düzene sahip olabileceğini gözler önüne seriyor.
Kepler bugüne kadar tam 287,309 yıldıza ait veri topladı. Bu sayı her ay yaklaşık 10,000 artıyor. C12 veri seti olarak bilinen Kepler arşivi, araştırmacıların içinde yüzmesi gereken veri okyanuslarından sadece “biri.”
Explonet Explorers, Caltech (California Teknoloji Enstitüsü) arşatırmacılarından Jessi Christiansen öncülüğünde 2017’de kuruldu. Binlerce amatör gökbilimcinin katılım gösterdiği proje, yakın geçmişte Australia Broadcast Corporation tarafından düzenlenen “Stargazing Live” programı ile de teşvik edildi. Projeye katılan amatör astronomlar, Kepler tarafından toplanan sinyalleri inceleyebiliyor. Binlerce katılımcı olması, her bir sinyalin en az 10 kişi tarafından incelenmesini sağlıyor ve yapılan oylamalarda en az %90 “evet” alan bir sinyal ileriki araştırmalar için kenara konuyor.
Mars’tan daha küçük ilk dış gezegen keşfedildi
Yeni sistem oylama ile doğrulandı
Stargazing Live serisinde Exoplanet Explorers’a 10,000 amatör gökbilimci katılım gösterdi. Toplamda 44 Jüpiter, 72 Neptün, 44 Dünya ve 53 süper-Dünya gezegenine ait sinyaller incelendi.
Çok gezegenli K2-138 Kepler arşivinden özellikle seçildi çünkü gezegenlerin varlığının olabildiğince çok gözlem ile doğrulanması amaçlandı. İlk dört gezegene işaret eden veriler katılımcılardan %100, beşinci gezegen ise %92 evet oyu aldı. Böylece, ilk kez kitle kaynak çalışması ile bir yıldız sisteminin varlığı doğrulandı.
Araştırmanın detayları The Astronomical Journal dergisinde yer alacak. Aynı zamanda arXiv’den de ulaşılabilir.
