Philadelphia Çocuk Hastanesi’nde yapılan araştırmada, bilim insanları anne karnını birebir taklit eden yapay bir ortam geliştirdi. BioBag adı verilen ve memeli organizmanın gelişmesi için gerekli tüm şartları sunan ortama konan kuzu cenini, dört hafta içinde doğum için yeterli olgunluğa ulaştı. Söz konusu süreçte iç organları ve beyni gelişen kuzu, yutkunmayı da öğrendi. Araştırmacılar, geliştirilen sistemin yakın gelecekte erken doğum ile dünyaya gelen bebeklerin tedavisinde önemli rol oynayabileceğini düşünüyor.
Biobag adı verilen yapay rahim, başlıca plastik ve amniyotik sıvının yerini alan elektrolik sıvıdan oluşuyor. Düzenli olarak karbondioksit ve O2 değişimi yapan Biobag ayrıca kalbin göbek bağı aracılığıyla kan pompalamasını sağlayan bir cihaz içeriyor.
Araştırmada yer alan Dr. Alan Flake, “yaptıklarının teknoloji yetersizliği nedeniyle bugüne kadar hayata geçirelemeyen neredeyse 60 yıllık bir fikir olduğunu’ söyledi. Flake ve ekibi, yapay rahimi sekiz olgunlaşmamış kuzu üzerinde denedi ve her birinin organlarını olgunluğa eriştirmeyi başardı. Denek olan kullanılan kuzular, 105 ile 120 günlük olarak seçildi. Yani, en erken doğum vakalarında olduğu gibi 22-24 haftalıkken yapay rahime yerleştirildiler. Dört haftalık sürecin ardından yeteri olgunluğa ulaştıklarında, yenidoğan yoğun bakım ünitesindeki bebeklerde olduğu gibi ventilatöre bağlandılar. Sezeryan ile doğan aynı yaştaki kuzularla karşılaştırıldıklarında, aralarında neredeyse fark olmadığı görüldü. Ventilatörden ayrıldıklarında ise kendi başlarına solunum yapabiliyorlardı. En önemlisi, erken doğum ile dünyaya gelen bebeklere kıyasla, yapay rahimde büyüyen kuzuların iç organları, beyinleri ve akciğerleri olması gerektiği gibi gelişmişti.
Flake, erken doğum yapan bebekler için kullanıldığında BioBag’in ölüm oranını ciddi oranda azaltacağını ancak akciğer hastalıkları ile beyin felci gibi riskleri tamamen ortadan kaldırmak için daha fazla çalışma yapmaları gerektiğini söyledi.
On binlerce kurtarılabilir
Araştırmacılar, Nature Communications dergisinde yayımlanan deneylerinde en son teknoloji cihazları kullandı. Deney için geliştirilen oksijen verici aygıt, pompadan arındırılarak kalbi yormaması sağlandı. Geçmişte kullanılan ve aynı işlevi gören cihazlar, erken doğum yapan bebeklerde kalp yetmezliğine neden olabiliyordu. Biobag ayrıca rahme yerleştirilmesi gereken tüp sistemine de ihtiyaç duymuyor. Bu sayede bebek doğduğu zaman yaşanabilen göbek spazmları ortadan kalkıyor. Yapay rahmin geçmişteki denemelerin aksine başarı elde eden bir diğer özelliği, amniyotik sıvıyı taklit eden elektrolit sıvı. Sıvının en büyük özelliği, erken doğum yapan bebeklerin akciğerlerini dış ortama maruz kalmadan önce gerekli olgunluğa ulaştırması.
Flake, her yıl ABD’de yaşanan erken doğumların 30,000 olduğunu, gelişmekte olan ülkelerde ise bu sayının 120,000 ve üzerine çıktığını belirtti. Flake, 23-24 haftalık olan bebeklerin hayatta kalma şansının sadece yüzde 50 olduğunu söylerken, hayatta kalanların ise ömür boyu sağlık sorunlarına maruz kaldığını belirtti. Bilim insanları, BioBag’in hastalıkları önleyici özelliklerini de geliştirdikten sonra her yıl on binlerce çocuğun hayatını kurtarabilecek noktaya gelebileceğini düşünüyor.
Tedavi süreci çok kolaylaşabilir
Araştırmacılar, bir sonraki aşamada ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) ile birlikte hayvanlar üzerinde klinik deneyler gerçekleştirecek. Flake, erken doğum yapan bebekler üzerindeki deneylerin birkaç yıl içinde başlayabileceğini belirtti.
Araştırmada yer almayan UCSF Benioff Çocuk Hastanesi’nden Elizabeth Rogers, ‘anne ve babaların çocuklarını hayatta tutmak için uç noktadaki yöntemleri deneyeceklerini veya Biobag ile çok daha kolay bir çözümü tercih edeceklerini’ söyledi. Rogers, bebekleri çok erken doğan ebeveynlerin birçoğunun yapılan tedavilerin ardından ‘böyle olacağını bilseydik hiç kalkışmazdık’ dediğine dikkat çekti.
Flake, yapay rahimde yetişen kuzulara her baktığında gözlerine inanamadığını söylerken, Rogers son derece yenilikçi bir girişim olan Biobag üzerinde araştırmaların devam etmesi gerektiğini belirtti.
Birkaç yıl içerisinde on binlerce bebeğin hayatının kurtarılması ve hayatlarına sağlıklı devam etmeleri sağlanırsa, Flake’in Nobel Tıp Ödülü’ne layık görülmesi bile az kalır.
