ExoMars yörüngeye ulaşmayı başardı ama yerde durum belirsiz [Güncellendi]

Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Rosetta görevinde Kasım 2014’te gerçekleştirilen inişin ardından bir gök cismine daha iniş denedi. Ancak Schiaparelli modulü tıpkı Philae gibi sorunlu bir keşif yapmışa benziyor.

Trace Gas Orbiter (TGO), Mars yörüngesinde konumlanmak için gerçekleştirmesi gereken 139 dakikalık manevra hareketini başarıyla tamamlarken, Pazar günü gövdesinden ayrılan Schiaparelli modülünün ne durumda olduğuna dair kesin bir bilgi bulunmuyor.

Schiaparelli, Curiosity’nin Ağustos 2012’de gerçekleştirdiği inişi tekrarlayarak paraşütle iniş motorlarıyla Kızıl Gezegen’e indi. Ancak iniş esnası ve sonrasında kesilmesi beklenen sinyallerin sonradan devamı gelmedi.

ESA, Twitter üzerinden dün yapılan ilk açıklamada durumun değerlendirildiğini ve ilerleyen saatlerde bilgi verileceğini belirtmişti.

Uydu yörüngeye ulaşmayı başardı

TGO, dün gerçekleştirdiği manevra ile Mars’ın çekim gücünden yararlanarak eliptik yörüngede konumlanmayı başardı. TGO, motorlarını 139 dakika boyunca ateşleyen TSİ 18.24’e kadar ateşledi ve yönünü değiştirdi. Uydu aynı zamanda hızını saniyede 1.5km azalttı.

ExoMars görevi, Almanya’nın Darmstadt kentindeki Avrupa Uzay Operasyonları Merkezi (ESOC) tarafından kontrol ediliyor. TGO, Mars yörüngesinde 13 yıldır görev yapan Mars Express’in ardından ESA’nın Kızıl Gezegen’deki ikinci uydusu oldu. Mars yörüngesinde ayrıca 3 ABD, bir tane de Hindistan uydusu yer alıyor.

Hello, #Earth! Did you miss me?! #ExoMars https://t.co/hjXg3RTvCY

— ExoMars orbiter (@ESA_TGO) October 19, 2016

Schiaparelli, Mars atmosferine TGO’nun manevra hareketi başladıktan 107 dakika sonra girdi. 577 kg ağırlığındaki Schiaparelli, 16 Ekim’de TSİ 17.42’de TGO’dan ayrılmıştı.

Mars’a yer kontrolünden bağımsız iniş deneyen Schiaparelli, yerden 11-7 km yükselikte ilen ısı kalkanını bıraktı ve paraşütlerini açtı. Schiaparelli ardından inişi yavaşlatmak için 1100 metre yükselikte motorlarını ateşledi. Hazırlanan simülasyonlar, modülün yerden iki metre yükseklikten yere düştüğünü gösterdi. Schiaparelli, son darbeye dayanacak bir yapı ile kaplıydı.

Schiaparelli’nin durumu henüz belli değil

Schiaparelli tarafından gönderilen sinyaller, Mars’a iniş yapmadan kısa bir süre önce, TSİ 17.42’de dünyanın en büyük interferometrik dizini tarafından yakalandı. Hindistan’ın Pune kentinde yer alan Dev Metredalga Radyo Teleskobu (GMRT), Mars atmosferinin üst tabakalarına ulaşmasına 75 dakika kala Schiaparelli ile temas kurmuş oldu. GMRT ile Schiaparelli arasındaki bağlantı, inişten kısa süre önce kayboldu.

ESA, sosyal medya kanallarından yapılan açıklamada Schiaparelli’nin durumunun belirsiz olduğunu belirtti. Modülün durumu, GMRT’nin yanı sıra Mars Express ve NASA’nın Mars Yörünge Kaşifi (MRO) ile MAVEN uyduları tarafından toplanan verilerle belli olacak.

Schiaparelli’nin yüzeye başarıyla ulaşması halinde bataryalarının 3 ile 10 gün boyunca bilimsel araştırma yapmaya yetmesi bekleniyor.

‘İniş sonrasında sinyal alınmadı’

ESOC tarafından yapılan açıklamada, TGO’nun Mars yörüngesinde başarıyla göreve başladığı ve şimdiden büyük miktarda veri gönderdiği belirtildi.

Soruların odağındaki Schiaparelli’nin başına ne geldiği ise henüz belirsiz. ESA, TGO ve Mars yörüngesindeki diğer uydulardan gelecek verilerle modüle ne olduğunu anlamaya çalışacak. Schiaparelli’nin çok iyi durumda olmadığına işaret eden bilgi ise iniş vaktinden sonra hiçbir uydu tarafından sinyalinin alınmamış olması.

ESA, TGO’nun iniş esnasında Schiaparelli’den uzun süre veri topladığını ve iniş motorlarının ‘4 saniye’ çalıştığını belirtti. Motorların yerden 2 metre yükseklik kalıncaya kadar çalışıp çalışmadığı ise belli değil. Bu durumda paraşütleri açılmış olsa da Schiaparelli sert bir iniş yapmış olabilir.

ESA yetkilileri, Schiaparelli’nin başına ne geldiğini önümüzdeki haftalar içinde tamamen anlayacaklarını belirtti. Dün verilen bilgide, Schiaparelli’nin 3 veya 10 gün arasında bir süre çalışacak enerjisi olduğu ve bu süre boyunca sinyal alınabileceği belirtilmişti.

ESA, ExoMars görevinin başarıya ulaştığını ve TGO’nun sorunsuz çalıştığını vurguladı. Mars 2020 ve diğer keşif araçları öncesinde önemli bir tecrübe olarak görülen Schiaparelli’nin de amaçlandığı gibi indirildiği ifade edildi.