SpaceX firmasına ait Falcon 9’un taşığı Amos-6 uydusu ile havaya uçtuğu kazada sabotaj şüphesi doğdu. SpaceX’in CEO’su Elon Musk, kazanın ardından Twitter’da yaptığı açıklamada ‘kazanın firma tarihinde yaşadıkları en karmaşık durum olduğunu’ ifade etmişti. Yapılan ön soruşturmada ise kazanın ikinci kademedeki helyum tankında yaşanan sızıntıdan meydana gelmiş olabileceği belirtilmişti.
Washington Post’ta beliren habere göre, SpaceX kazada sabotaj ihtimalini incelemeye başladı.
Rakip firma sorumlu olabilir mi?
71 metrelik Falcon 9 ile Facebook’un bedava internet hayallerini taşıyan Amos-6 uydusunu enkaza çeviren patlamanın ardından, bir SpaceX çalışanı ateşlemenin yapıldığı Cape Canaveral 40’ıncı ateşleme platformunu gören bir binanın en üst katına erişim izni istedi.
Söz konusu bina, OSIRIS-Rex uydusunu ateşleyen Atlas V roketinin yapımcısı United Launch Alliance (ULA) firmasına ait. SpaceX, kazaya ait görüntülerde ateşleme noktasından 1,5 km mesafedeki binanın tepesinde tuhaf bir gölge ve beyaz bir nokta görüldüğünü belirtti.
Washington Post’a isminin açıklanmaması koşulu bilgi veren yetkililere göre, binanın üst katına erişim izni verilmedi. Binanın en üst katı Hava Kuvvetleri yetkilileri tarafından incelendi ve şüpheli bir bulguya rastlanmadı.
SpaceX, konu hakkında Gizmodo’ya şu açıklamayı yaptı:
“Kaza Araştırma Ekibi yaşanan teknik arızaya sebep olabilecek her nedeni araştırmakla yükümlü. Soruşturma tamamlanmadan herhangi bir spesifik neden üzerinde yorum yapmıyoruz. (Kaza hakkındaki) Veriler ve enkaz üzerinde yapılan ön inceleme, ikinci kademedeki helyum tankında sızıntı olduğuna işaret etti. Ancak bu sızıntının nasıl yaşandığı halen bilinmiyor. Bir soruşturmanın sorumluluklarına uyarak, kazanın ardından gerekli zamanda tüm mevcut verileri değerlendirdik.”
ULA cevap verdi
SpaceX’in üzerine çok gitmese de sabotaj ihtimalini ortaya atması ve hemen bir şüpheli gösterilmesi, Amerikan uzay-havacılık sektöründe ciddi bir krize neden olabilir.
SpaceX gibi bir firmanın kazanın suçunu böyle bir ihtimale yüklemeye çalışmasının arkasında tabii ki mantık olamaz. Dahası, Elon Musk’ın 9 Eylül’de attığı tweet’de ‘patlamadan birkaç saniye önce hafif bir çarpma sesi duyduğunu’ belirtmesi, SpaceX’in kazanın nedeni konusunda ne kadar şüpheye düştüğünü özetliyor.
Particularly trying to understand the quieter bang sound a few seconds before the fireball goes off. May come from rocket or something else.
— Elon Musk (@elonmusk) September 9, 2016
Gizmodo’ya açıklama yapan ULA, kaza ile hiçbir bağlantıları olmadığını ifade etti: “ULA Hava Kuvvetleri ile işbirliği yapılan soruşturmada SpaceX kazası ile bağlantılı hiçbir şey bulunamadı.”
İşbirliği darbe yiyebilir
İnternette dolanan komplo teorilerine göre, Falcon 9’un patlamasının nedeni ‘keskin nişancı tüfeği ile vurulması’ olabilir. Söylentilere göre, SpaceX patlamaya ait videosu olan herkesten elindeki görüntüleri vermesini de istiyor.
Falcon 9 roketinin yakıt ikmali esnasında ve motorlar çalışmazken nasıl havaya uçtuğu belli ki bir süre daha çözülemeyecek. Sabotaj ihtimali ise kısa süre önce Mars yolculuğu projesi sunumunda ‘işbirliğine’ dikkat çeken Musk’ın tavrını değiştirebilir.
ABD’li savunma ve uzay-havacılık devlerinden Lockheed Martin Space Systems ile Boeing Defense, Space & Security firmalarının ortak teşebbüsü olan ULA, SpaceX’in en büyük rakiplerinden biri.
SpaceX ve Boeing, 2018’den itibaren Boeing ile Uluslararası Uzay İstasyonu’na (UUİ) mürettebat taşımak için NASA ile anlaşma yapan iki firmayı temsil ediyor. Alçak yörüngenin ötesinde ise Ay’a yolculuk, asteroit madenciliği ve Mars gibi birçok büyük hedef bulunuyor. SpaceX kazasının sebebi sabotaj olarak belirirse, tüm bu planların seyri birçok firma için değişebilir.
SpaceX’in taşıdığı Amos-6 uydusu, Facebook’un internet erişimi olmayan bölgelere erişim altyapısını oluşturacaktı. Değeri 285 milyon doların üzerinde olduğu tahmin edilen uydu yüzünden SpaceX’in yüklü bir tazminat ödemesi gerekebilir.
