Yeni bir araştırma, dünyanın en büyük sosyal ağı Facebook’un 21’inci yüzyılın sonlarına doğru giderek artan ölü kullanıcılar ile kaplanacağını ortaya koydu.
İnsanlar öldüklerinde sosyal medya hesaplarına ne olduğu konusu son yıllarda giderek güçlenen tartışmalardan biri. Bazı kullanıcıların aileleri hesapları devralsa veya kapatsa bile, halen hayatını kaybetmiş birçok insanın hesabı olduğu gibi duruyor. Oxford Üniversitesi’nden Carl Öhman ve David Watson’ın yaptıkları araştırma da, sosyal medyada göz ardı edilen bir hususun ne boyutta olduğunu gösteriyor.
“İnsanlık tarihinde davranış ve kültürü barındıran Facebook kadar büyük bir arşivin asla var olmadığına” dikkat çeken Watson, “Bu arşivi kontrol etmek bir nevi tarihimizi kontrol etmek olacak” diyor.
Çevrimiçi ölümlerin boyutunu bugüne kadar sayısal olarak ele alan çok az araştırma yapıldığını belirten iki araştırmacı, sosyal ağın ne kadar büyüdüğünü de tekrar gözden geçirmemizi sağlıyor.
Aylık 2.3 milyar aktif kullanıcı sayısına erişen Facebook, bu kategorinin dışına çıkan kullanıcılar da hesaba katıldığında çok daha büyük bir ağı temsil ediyor. Facebook’un hayata geçtiği tarihten itibaren ilk sekiz yılda 30 milyon kullanıcının da öldüğü belirtiliyor.
Senaryolar ne gösteriyor?
Birleşmiş Milletler (BM) ve Facebook Audience Insight verileri kullanılarak yapılan en son araştırmada, araştırmacılar iki senaryo kullandı. Senaryo A
2019’dan itibare Facebook’a hiç yeni kullanıcı girmemesini içeriyor. Senaryo B ise Facebook’un her yıl ortalama %13 büyüme oranını koruyacağını kabul ediyor.
Senaryo A’da, 1.4 milyar kullanıcı 2100 yılı itibariyle ölmüş oluyor. Ölüm oranları her yıl artarken, 29 milyon ile 2077’de tavan yapıyor. Bu senaryo ele alındığında, ölü kullanıcı sayısının önümüzdeki 50 yıl içinde hayatta olanları geçeceği ortaya çıkıyor. Öte yandan, Facebook’un herhangi bir sebep veya sebeplerden yeni kullanıcı eklemeyi bırakması çok düşük bir ihtimal olduğu için Senaryo A öne çıkmıyor.
Senaryo B’de ise ölü kullanıcıların yaşayanları yakalaması için Facebook’un 21’inci yüzyılın ötesine geçen bir ömre sahip olması lazım. Her yıl %13 büyüme oranı ile kullanıcı tabanını artırması halinde, ölü hesaplar da 3.5 kat artıyor ve 2100 yılında 4.9 milyara ulaşıyor. Ancak ölü kullanıcılar ile hayattakiler eşitlenmiyor.
Senaryo B kapsamında ölülerin hayattakileri yakalaması, ancak 22’nci yüzyılın ilk yarısında gerçekleşiyor.
Sosyal medya ölülerin arşivine mi dönecek?
Çevrimiçi ölüler hakkında yapılan araştırmaların ortaya koyduğu husus, bu konuda belli politikalar izlenmediği sürece önümüzdeki on yıllarda ölü hesapların giderek artacağı. Hayatını kaybetmiş insanların kişisel bilgileri hakkında ne yapılması gerektiği, şüphesiz önemli bir konu haline gelecek.
Öhman, sosyal medyadeki ölümler hakkında “daha yeni yeni sorular sormaya başladığımızı ve atılması gereken birçok adım olduğunu” ifade ederken, şu yorumda bulunuyor:
Dijital kalıntılarımızın yönetimi nihayetinde sosyal medya kullanan herkesi etkileyecek. Hepimiz bir gün öleceğiz ve geride verilerimizi bırakacağız.
Araştırmanın detayları Big Data & Society dergisinde yayınlandı.
