Bundan tam 2000-2500 yıl önce bilimin dili Latinceydi onu takip eden yıllarda (MS: 1200-1600) arapça hakimeyeti vardı bilimde. Günümüzde ise bilimin yegane dili ingilizcedir. Asla ve asla bunu milliyetçi fikirlerle çarpıştırmadan kabul etmek gerekiyor ki dünyada en yaygın kullanılan dillerden biri ingilizce aynı zamanda baskınlığı bilim ve kültür alanında da kendini hissettiriyor. Ayrıca şöyle düşünebiliriz yerel dilimizde aynı konu hakkında okuyabileceğimiz makale/kaynak sayısı ile ingilizcedeki sayı asla aynı olmaz. Bir dil daha öğrenerek kaynak yelpazenizi çok büyük ölçekte geliştirebilirsiniz.
Peki neden bunu hatırlatma ihtiyacı duyduk burada ? çünkü ülkemizde ingilizceye karşı bir direnç mevcut, çalışmaları ve bilgiyi saygın kuruluşların kaynağından okumak yerine sosyal medya, kişisel blog gibi platformlardan okumak daha doğru geliyor insanımıza. Okudukları bu kolay ulaşılabilir bilgiyede hemen inanıyorlar. İlk kural hemen inanma!
Doğru bilgiye ulaşmanın tek yolu ingilizcedir demiyoruz tabii, ülkemizin DijitalX gibi birçok saygın bilgi platformu var. Ancak her yıl bu platformlara yenileri katılıyor nelere dikkat etmeliyiz ? kaynağından okuma nasıl yapılır ? madde madde cevaplayıp örneklendirelim.
1-Kaynak Belirtmeli!
İstisnasız yapmanız gereken en önemli şey okuduğunuz bilginin kaynağını araştırmak. Atılan bir tweet, blog-web yazısı, facebook gönderisi, instagram storysi olsun, sorgulamanız gereken ilk ve en önemli faktör işte bu ; “Kaynak nerede hemşerim?”. Kaynak verilmeyen hiçbir bilgiye kesinlikle inanmayın. Sitelerin, bizde de olduğu gibi (bu makale bir tavsiye niteliği taşıdığından kaynak bulundurmuyor) makalenin özellikle sonunda veya başında kaynak belirtmiş olup olmadığına dikkat etmek şart. Eğer kaynağı görebildiyseniz aşşağıda bulunan diğer maddelerede dikkat etmelisiniz.
2-Kaynak Aktarımı Doğru mu ?
İşte en can alıcı noktalardan biride bu, kaynak belirtilmiş ancak makale/yazı/bilgi ne oranda doğru şekilde kaynağını yansıtıyor. Tamamen aktarılabilmiş mi ? Dolayısıyla burada devreye yukarıda bahsettiğim “dil faktörü” giriyor. Bulunduğumuz yüzyıl itibari ile ingilizce öğrenmek doğru bilginin kaynağına erişmek için oldukça önemli. Sonuç olarak gerçekten hayatımızı değiştirebilecek bilgiyi bir platformdan öğreniyorsak önce kaynağı var mı yok mu ? varsa neresi ve doğru aktarılmış mı ? diye kontrol etmek şart.
3-Saygın Platformlar
Bilindik mecralardan bilgiyi almak önemli. Kişisel bloglar yerine toplu bir düzene sahip, iyi bir geçmişi olan sayfaları tercih etmelisiniz. Düzenli ve sürekli yayın yapıyor olması ve belli bir takipçi kitlesine hitap ediyor olmasıda kabul edilebilir saygınlık belirtileridir. Ancak bunlar yeterli değil tabii.
4- Az ve Öz
Yapılması gerekenlerin başında gelen bir şeyde kesinlikle az ve öz noktadan bilgiyi öğrenmek. Fazla bilgi ve kaynak kafa karışıklığına sebebiyet verebilir. Yani kendinize birkaç belirli platform seçin ve gerisini görmezden gelin.
5-Ham Sosyal Medya Verisi Yerine Web Sayfası Odaklı Okumalar
Bir tweet floodu okumaktan çok daha fazla işinize yarayabilecek bir şeydir web sayfasından okumak. Toplu, düzenli ve bir editörün gözetiminden geçmiş, filtrelenmiş bilgi her zaman daha iyidir. Ayrıca Web platformlarınıda saygınlık çerçevesinde sayabiliriz.
6-Yanlış Bilgiyi Spamla
Sosyal medyada gördüğünüz yukarıda ki kritelere uymayan, bilgileri çarpıtan, halkı infiale sürükleyen her sayfa ve kişiyi önce bulunduğunuz platforma şikayet edin. Daha sonrasında ise eğer gerekiyorsa ilgili kurum ve kuruluşlara şikayetlerde bulunmaktan asla çekinmeyin. Yanlış bilgi bir silahtan daha tehlikeli olabilir. Web sayfasında aynı şekilde bir şikayeti google yetkililerine bildirmeniz mümkün.
Öneriler:
Yukarıda bahsedilenlere rağmen sosyal medya yolunu tercih edecekseniz. Twitter bunun için en ideal platformdur. Saygın kuruluşlar genel olarak en hızlı ve en doğru şekilde bilgilerini buradan aktarmayı tercih ederler.
Twitter yetkilileri ayrıca kullanıcı deneyimini arttırmak adına çeşitli önlemlerde almışlar. Örneğin görmekten usandığınız ve yalan olduğunu düşündüğünüz bir bilgi dolanıyor ortalıkta, yapmanız gereken tek şey ayarlar sekmesinden kelime kısıtlama bölmesine gelmek ve istediğiniz anahtar kelimeleri buraya eklemek suretiyle kısıtlamak. Dolayısıyla o eklediğiniz kelimeler karşınıza çıkmayacaktır. Bu sayede ana sayfanızı özelleştirebilirsiniz.
Ayrıca twitter yetkilileri şikayetlerede ayrı bir özenle bakmaktalar.
Ana Kaynak Önerileri
Bilim:
–Nature (türevi olan ek dergiler; Örn Nature Medicine)
–Cell
Haber:
İstatistik:
–The Spectator Index (Twitter)
Çevre/Sağlık:
