Dünya’ya bakış açımızdan en muhteşem kozmik olaylardan biri, Ay Güneş’i kısmen gizlendiğinde ve yıldız ateş halkasını andıran bir şekilde belirdiğinde yaşanır. Ve 21 Haziran’da, tam olarak izleyeceğimiz görsel şov bu olacak.
Bu fenomene dairesel güneş tutulması da denir. Ay yörüngesinde Dünya’dan en uzak olduğu zamanda yaşanır ve bu nedenle Güneş’e göre daha küçük görünür.
Görünür boyuttaki bu küçük fark, Ay’ın daha yakın konumu (ortalama 1.800 kilometre veya 1.000 mil yarıçapı ile) çok daha büyük yıldızımızla (yarıçapı yaklaşık 696.000 kilometre yani 432.000 mil) aynı boyutta görünmesini sağladığında, dairesel güneş tutulmasını tam güneş tutulmasından ayıran detaydır.
Çarpıcı ve sıradışı bir örneği, Mayıs 2013’te Batı Avustralya’daki fotoğrafçı Colin Legg ve astronomi öğrencisi Geoff Sims tarafından yakalandı.
Bu durumda ateş çemberi, Dünya’nın atmosferi tarafından da bozulur. Yüksek kırılma seviyesinin üzerine çıkıncaya kadar olağanüstü senkronize Ay ve Güneş yükseldikçe ezilir.
21 Haziran 2020’de başlayacak tutulma, Orta Afrika ve Asya’dan tam bir ‘ateş çemberi’ gibi görünecek. Güneydoğu Avrupa’dan Avustralya’nın kuzey uçlarına kadar birçok başka yerde kısmi halka şeklinde bir tutulma yaşanacak.
Aşağıdaki görüntüye bakıldığında, hareket eden gölge, en azından kısmi bir tutulmanın nerede görüneceğini ve hareketli noktanın bütünlük çizgisini- dairesel tutulmanın en uzun süreceği yolu gösterir.
(NASA)
Tutulmanın zirvesinde Ay, Güneş’in % 99,4’ünü engelleyecek ve ikili Kuzey Hindistan’ın gökyüzünü süsleyecek.
Eğer manzarayı kendiniz yakalamayı planlıyorsanız, her bir konum için zaman ve tarihler daha ayrıntılı haritalar bulunabilir.
Tutulmaya ait canlı yayının tümüne göz atmak isterseniz:
Slooh canlı yayınından görüntüler:
NASA, bütünlük çizgisinden yüzlerce kilometre uzakta olabileceğinizi ve hala gökyüzünün yeterince açık olduğu sürece inanılmaz bir manzaranın tadını çıkarabileceğinizi belirtiyor.
Ne yazık ki, seyahatlerin kısıtlı olduğu pandemi durumu nedeniyle, astronomi gözlemcileri muhtemelen bu sefer bulunduğu yerde kalmak zorunda kalacaklar. Ancak, bütünlük çizgisinde bulunacak kadar şanslı olanların, muhteşem görüntüleri yakalamalarından ve diğerleriyle paylaşma fırsatı olacağından eminiz.
Saat ve tarih olarak 05:30 UTC, 21 Haziran 2020’de (Cumartesi akşam 10.30) yayınlanmaya başlayacak Sanal Teleskop Projesi de dahil olmak üzere, tutulma birçok grup canlı yayında aktarılacak (yukarıdaki videolara göz atabilirsiniz).
Son halka şeklindeki tutulma 2019’un sonlarında gerçekleşti ve görüntüler hayal kırıklığına uğratmadı:
2019’daki tutulmayı gözlemleyen jeofizikçi Alexander Alin, ”Sadece iki dakika sürüyor fakat o kadar güçlü ki arkadaşlarınız ve aileniz ile bunu bir ay konuşabilirsiniz” ifadesini kullandı.
Bir sonraki ateş çemberi 2021’de ortaya çıkacak fakat çoğunlukla tamamen Kuzey Kutbu’ndan görünecek. Ancak, tam güneş tutulması bu yıl Güney Amerika’yla kesişecek.
