Harvard Üniversitesi ve Google tarafından yürütülen araştırmada, beynin sadece 1 milimetreküp dokusunu detaylı bir şekilde tarayan bilim insanları, elde ettikleri görselleri 1.4 petabaytlık alana sığdırabildi.
Beynin tam görüntüleme ve haritalama çalışmaları kapsamında yürütülen en ileri araştırmalardan birinde elde edilen sonuç, beynin karmaşıklığını çok güzel özetliyor. Tomshardware sayfasında yer alan bilgiye göre, tüm bir beynin tam olarak haritalandırılması 1.6 zetabayt alan, 50 milyar dolan yatırım ve 140 dönümlük bir veri merkezi gerektiriyor.
Araştırmanın yıllarca sürmesini önlemek için bilim insanları Google’ın makine öğrenimi teknolojisini kullandı. Ardından, beynin taranacak dokusu insan saçından daha ince 5,000 dilime ayrıldı (uzun tabakalar halinde). Ardından elektron mikroskobu ile her bir katman görüntülendi ve sonrasında da 50,000 hücre 150 milyon sinapsa denk gelecek sekilde her biri bir araya getirildi. Sinapslar, nöronların, yani sinir uçlarının birleştikleri ve etkileşime girdikleri bağlantıları temsil ediyor.
Görüntüleri bir araya getirmek ve lifler ile hücreleri doğru bir şekilde bir araya getirmek için Google AI görüntüleme teknolojisine başvuruldu. Benin sentezlenen görüntüleri geçmişte farkında olmadığımız birçok bilgiyi gün yüzüne çıkardı. Bazı hücre kümelerinin bir diğerlerinin ayna görüntüsü gibi büyüdüğü, bir nöronun diğerleri ile beş binden fazla bağlantı noktası olduğu ve bazı aksonların (sinirlerin sinyal taşıyan uçları) bilinmeyen sebeplerden dolayı bir yumak gibi toparlak hale geldiği görüldü. Ortaya çıkan görüntülerin bilim insanlarını fazlasıyla heyecanlandırdığını söylemeye sanırım gerek yok.
Araştırmada yer alan ve The Guardian’a konuşan Harvard Üniversitesi’nden profesör Jeff Lichtman, “Veri tabanında bilim kitaplarında yer almayan birçok şey gördük. Gördüklerimizi anlayamadık. Ve söylemem gerekir ki, çoktan bildiklerimiz ve bilmek istediklerimiz arasında bir uçurum var” ifadesini kullandı.
Bu sözlerin ardından, yapılan çalışmaya odaklı verilere biraz değinelim: Tam taramadan geçirilen bir milimetreküplük doku, yetişkin bir insan beyninin sadece bir milyonda birini temsil ediyor. Buna rağmen, bu kadar küçük bir beyin dokusunun tam taramasına ait görüntüler 1.4 petabayt, yani 1.4 milyon gigabayt alana sığabildi. Eğer Google ile Harvard kullandığı yöntem ile yetişkin bir insan beynini tamamen görüntülemek istersek, gerekli olan yukarıda da belirtildiği gibi 1.6 zetabayt (1 zetabayt, 1 trilyon gigabayta eşit).
Buradan yola çıkarak, 1.6 zetabayt veriyi piyasadaki en ucuz hard diskler ile depolamak isteseydik, bu yaklaşık $48 milyar tutacaktı. Sadece maliyet hesabı içeren bu miktarlar gereken depolama ortamı, soğutma işlemleri ve insan gücü gibi maliyetlerin hiçbirini hesaba bile katmıyor. Dahası, eğer bir insan beyninin tam taramasına ait verileri bir yere koymamız gerekseydi, 140 dönümlük bir araziye ihtiyaç olacaktı (sadece veri merkezini inşa etmek için).
Microsoft ve Open AI’ın açmayı düşündüğü $100 milyonluk AI süperbilgisayar tesisi, gelecekte beyin araştırmalarında yeni bir boyuta ulaşmamızı sağlayabilir. Her ne kadar çılgınca ve maliyetli olsa da, beynin sırlarını çözmek insanın gelecekte var olabilmesi için çok kritik bir görev niteliği taşıyor.
Kaynak: Tomshardware
Ana görsel: Katrin Bolovtsova/Pexels
